با به‌دنیاآمدن نوزاد، شادی وصف‌ناپذیری در خانواده شکل می‌گیرد امیدی تازه در کنار این شادی مشکلاتی هم می‌تواند برای مادر به وجود بیاید. ترومبوز وریدی یا همان لخته خون در پا بعد از زایمان یکی از این مشکلات است.
یکی از مسائلی که کمتر به آن پرداخته شده و شاید بتوان گفت با وجود اهمیت آن مورد بی‌توجهی قرار گرفته است عارضه ایجاد لخته خون در پا در دوره پس از بارداری است.
به‌رغم اینکه بارداری یک فرایند طبیعی و کاملاً پیش‌بینی‌شده به لحاظ فیزیکی برای زنان است اما احتمال بروز برخی عوارض ناخواسته همچون لخته خون در پا در دوران بارداری و پس از زایمان برای مادران وجود دارد با برخی اقدامات می‌توان از این عوارض به‌خوبی پیشگیری نمود و بارداری شیرین بدون هیچ عارضه‌ای را تجربه کرد.
درمان واریس پا به روش‌های مختلفی مانند فلبکتومی، اسکلروتراپی و لیزر اندوواسکولار انجام می‌گیرد در میان این روش‌ها درمان خانگی جایگاه ویژه‌ای در کنترل علائم بیماری دارد.
لخته خون در پا بعد از سزارین و زایمان طبیعی
ترومبوز وریدهای عمقی به معنی ایجاد توده‌ای از سلول‌های خونی به صورت لخته در رگ‌های عمقی است. لخته خون معمولا در پاها ،لگن و دست‌ها ایجاد می‌شود. در دوران بارداری به دلیل تغییرات طبیعی احتمال ایجاد لخته خون در رگ‌های عمقی بیشتر می‌شود.
بدن برای جلوگیری از خونریزی لخته خون درست می‌کند اما گاهی این لخته خون باعث ایجاد انسداد و گرفتگی در رگ‌های عمقی می‌شود که می‌تواند سلامت مادر و جنین را به خطر بیاندازد. یکی از مهم‌ترین عوارضی که لخته خون ایجاد می‌کند آمبولی ریه است که عارضه‌ای بسیار جدی و تهدید کننده حیات است.
دیگر عوارض ایجاد لخته خون در پا
۱- ایجاد لخته خون در جفت و انسداد جریان خون به سمت جنین
۲- کاهش رشد جنین در رحم
۳-افزایش خطر سقط
۴-زایمان زودرس
۵-افزایش خطر سکته مغزی و حمله قلبی
خوشبختانه امروز راه پیشگیری ،تشخیص و درمان قطعی برای هر دو عارضه لخته خون در پا و آمبولی ریوی وجود دارد. فقط لازم است با شناخت علایم و مراجعه به‌موقع از شدت عوارض بکاهید و هر چه زودتر تحت‌نظر دکتر واریس پا پروسه درمان را شروع نمایید.
بیش از ۸۰ در صد از موارد ترومبوز وریدی در بارداری در پای چپ رخ می‌دهد و تقریباً از هر ۱۰۰۰ مورد بارداری یک مورد با این عارضه مواجه می‌شوند. خوشبختانه همانطور که می‌بینید میزان بروز این عارضه بالا نیست اما آنچه باعث می‌شود که این عارضه بیشتر به چشم بیاید و به‌عنوان یک مسئله جدی مورد بررسی قرار گیرد عوارض آن و نیز میزان بروز ۵ تا ۱۰ برابری این عارضه در زنان باردار در مقایسه با زنان غیر باردار هم‌سنشان است .
برخلاف تصور مردم که خطر بروز لخته در بارداری بالاست و با زایمان پایان می‌یابد. بیشترین احتمال بروز ترومبوز وریدی را مادران در فاصله زمانی ۶ هفته اول پس از زایمان تجربه می‌کنند که احتمال بروز ترومبوز وریدی تا ۲۰ برابر زنان غیر باردار افزایش می‌یابد. با سپری شدن ۸ هفته از زایمان خطر بروز لخته کاهش‌یافته و به سطح متداول در بین زنان برمی‌گردد.
بیماری لخته شدن (ترومبوز) وریدهای عمقی پا (به‌اختصار DVT) به دنبال بی‌حرکتی طولانی‌مدت یا برخی بیماریهای خاص در فرد ایجاد گردیده و ممکن است خطرات قابل‌توجهی را برای وی به همراه داشته باشد.
آمبولی ریه عارضه خطرناک لخته خون
همانطور که قبل‌تر گفتیم یکی از عوارض و خطرات مهم لخته خون در رگ‌های عمقی آمبولی ریه است و شش تا هشت هفته بعد از زایمان خطر آن افزایش می‌یابد آمبولی ریه به حالتی گفته می‌شود که در آن لخته خون به سمت ریه ها حرکت می‌کند و باعث ایجاد انسداد در جریان خون به سمت ریه‌ها می‌شود.
علت آمبولی ریه پس از زایمان
ایجاد این عارضه می‌تواند:
- خونریزی حین زایمان یا حین سزارین
- چاقی و کم تحرکی
- زمینه ارثی
- بارداری چند قلویی و …. باشد.
علایم آمبولی ریه
- تب
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- گرم شدن و تورم و درد یک طرفه پا
- سرفه همراه با خلط خونی
***توجه داشته باشید: برخی علایم آمبولی ریه مثل خلط خونی، تنگی نفس و درد قفسه سینه جدی‌تر هستند و نیاز به اقدامات اورژانسی دارند.
چرا احتمال بروز لخته خون در پا در بارداری و پس از زایمان تا این اندازه افزایش می‌یابد؟
این افزایش احتمال بروز لخته در واقع به‌عنوان پیامدی از تغییرات فیزیولوژیک طبیعی در بارداری است. بدن مادر به طرز هوشمندانه‌ای برای کاهش احتمال بروز خونریزی گسترده در زمان زایمان برنامه‌ریزی می‌کند و شروع به بالابردن سطح پروتئین‌های انعقادی در خون و کاهش سطح عوامل ضد انعقادی در خون می‌نماید.
نتیجه این تغییرات افزایش احتمال بروز لخته خون در پا است. از دیگر تغییرات فیزیولوژیک که به این مسئله دامن می‌زند و آن را تشدید می‌کند بزرگ‌شدن رحم است که با واردکردن فشار به وریدها می‌تواند در برگشت خون به سمت قلب اختلال ایجاد کند و حرکت خون را با کندی مواجه سازد.
ترومبوفلبیت سطحی (Superficial thrombophlebitis) یک بیماری التهابی وریدی است که علت آن لخته شدن خون درست در زیر سطح پوست است.
کدام مادران بیشتر در معرض بروز ترومبوز وریدی هستند؟
- مادران با سن بالاتر از ۳۵ سال
- زنان باردار با سابقه خانوادگی بروز ترومبوز وریدی در اقوام درجه یک (پدر – مادر – خواهر – برادر)
- مادران با وزن بالاتر از حد طبیعی
- زنان باردار که در طی دوران بارداری در وضعیت استراحت مطلق به سر می‌برند.
- زنان باتجربه پرفشاری خون در بارداری
- زایمان به روش سزارین
- مادران با واریس شدید در پا
هرچند همانطور که اشاره شد عوامل مستعدکننده متعددی می‌توانند منجر به این عارضه شوند ولی بیشترین موارد بروز در زنان باسابقه واریس پیش از بارداری دیده می‌شود به بیان ساده‌تر بروز ترومبوز وریدی یکی از عوارض واریس درمان نشده و بی‌توجهی به واریس طنابی شکل در زنان است.
یک توصیه
اگر قصد مادر شدن دارید از قبل برای آن برنامه‌ریزی کنید همانطور که خود را مجاب می‌کنید که قبل بارداری به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید و از همه نظر چک شوید. به شما توصیه می‌کنیم از نظر وزن بارداری‌تان را با وزن ایده‌آل و متناسب شروع کنید تا از بسیاری از خطرات خودتان را دور کنید.
بعلاوه اگر روی پاهایتان رگ‌های واضح و برآمده (رگ‌های واریسی) می‌بینید به شما توصیه می‌کنیم با پزشک متخصص در مورد این رگ‌ها مشورت کنید بهتر است قبل از اقدام به بارداری از شر این رگ‌های مزاحم (واریس) خلاص شوید تا با خیال آسوده بتوانید بارداری شیرین را پیش رویتان تجسم کنید. ترومبوز وریدی در واقع یکی از عوارض واریس است و می‌توان با درمان واریس پا از ایجاد لخته خون در پا و مشکلات متعاقب آن به‌خوبی پیشگیری کرد.
درمان آمبولی ریه بعد از زایمان
اگر هر یک از علایم آمبولی ریه را داشتید سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید. از طریق سونوگرافی و سی تی اسکن
ریه، آمبولی و ترومبوز وریدهای عمقی تشخیص داده می‌شود و در صورت نیاز برای درمان آمبولی داروهای ضد انعقاد و اقدامات لازم برای شما تجویز می‌شود.
پیشگیری از لخته خون و امبولی در بارداری
۱- کنترل وزن گیری در بارداری
۲- فعالیت روزانه منظم و متناسب با شرایط بارداری
۳- پوشیدن جوراب واریس مخصوص بارداری با تجویز پزشک
۴- گاهی در صورت صلاحدید پزشک برای شما داروهای ضد انعقاد مثل هپارین تجویز می‌شود.
نارسایی مزمن وریدی با علائمی مثل درد و تورم در پا مشخص می شود. این مشکل در صورت وجود اختلال در دریچه های موجود در دیواره وریدها بروز می کند.
تجربه‌ی این مادر جوان ………………درسی شود برای شما
خانمی جوان در حدود ده روز قبل تحت عمل سزارین بچه‌دار شده و در معاینه قرمزی، گرمی در قسمت ران مشهود است و بیمار از درد واریس پا شکایت دارد. این مادر دچار ترومبوفلبیت سطحی (لخته در عروق سطحی) شده که خوشبختانه به وریدهای عمقی نفوذ نکرده است.
در شرح‌حال مادر جوان اذعان دارد که پیش از بارداری واریس طنابی داشته اما اقدامی نکرده است. وزن بالا و عدم تحرک کافی از دیگر عواملی هستند که به بروز لخته خون در پا (ترومبوز وریدی) در این بیمار دامن زده‌اند.
به مادران توصیه می‌شود پس از زایمان به میزان کافی مایعات میل کنند و علی‌رغم وجود درد تاحدامکان فعالیت بدنی داشته باشند .
پس از زایمان اگر بی‌تحرک بمانید حتی اگر واریس ندارید احتمال بروز لخته در پایتان زیاد می‌شود پس با وجود درد حتماً کمی فعالیت بدنی در برنامه‌تان بگذارید تا جلوی این عارضه را بگیرید.
اگر در طی بارداری دچار واریس شدید یا واریس شما تشدید شد حتماً در طول روز جوراب واریس بپوشید.
چگونه از تشکیل لخته خون در بارداری پیشگیری کنیم؟
پیشنهاد می‌کنیم ویدیو زیر را همراه با زیر نویس جهت آگاهی از راه‌های ساده برای کاهش خطر لخته خون در بارداری را مشاهده کنید.
سلام و وقت بخیر خانم ۲۲ ساله باردار هستم از هفته ۳۰ بارداری متوجه DVT شدم در ضمن طی بارداری و قبل از ان هم فعالیت زیادی داشتم و بطور دائم فیتنس کار میکردم . البته مشکل من سابقه خانوادگی هست . آیا بعد از زایمان میتونم مثل قبل بدنسازی کار کنم و وزنه های سنگین بزنم یا خیر ؟ و اینکه چه نوع ورزشی برای من مناسب تر است ؟ مممنون میشم راهنمایی بفرمایید
نگران نباشید بعد از زایمان مشکلی برای ورزش نخواهید داشت.
سلام من خواهرم ۱۴تیرماه زایمان کرده چندروزبعد از زایمان دچار درد لگن شد بعد درد به قسمت پایینتر کشیده شد دیشب کار به بیمارستان کشید و بردنش سی سی یو و گفتن باید۴،۶روز بمونه تیروئید هم داره .برای بهبودی زودتر باید چکار کرد؟؟
سلام وقت شما بخیر
به این صورت نمیتوان اظهار نظر قطعی کرد
توصیه میکنم که توسط یکی از همکاران فوق تخصص کلینیک ما ویزیت شوید ایشون نتیجه را به من اطلاع خواهند داد و در صورت نیاز به انجام هر کاری با حضور خود من انجام خواهد شد
لطفا برای تعیین وقت با واتس اپ ۰۹۳۶۵۰۶۶۱۰۵ هماهنگ کنید
سلام وقت بخیر.چند وقت میشه ی قسمت از ساق پام درد میکنه همون قسمت ی مقدار مویرگ ریز سطحی دیده میشه و مقداری ورم داره هم درد میکنه هم سوزش داره بیشتر وقتی فشار داده میشه درد میگیره.میخواستم ببینم علتش واریسه یا احتمال لخته خون هست
سلام وقت شما بخیر
لطفا برای ما از وضعیت رگ ها واریسی خود چند عکس اینجا یا در واتس اپ ۰۹۳۶۵۰۶۶۱۰۵ ارسال کنید،که بهتر شمارا راهنمایی کنیم
سلام
۶۰ سالمه و از ۱۰ سال پیش پاهایم یخ می کند. حتی در دمای ۲۶ درجه.
آیا با پوشیدن جوراب واریس مشکلم حل می شود؟
با سلام
بنده حدود دو سال پیش بر اثر جراحی سنگینی ک داشتم سه ماه استراحت مطلق داشتم بعد از پنج ماه از جراحی لخته خون در پای چپم ایجاد شد ک با بستری در بیمارستان مشکلش ی مقدار حل شد حدود ی سال قرص زالربان مصرف کردم بعد از ی سال سونو داپلر گرفتم هنوز مقداری از لخته مونده بود ک دکتر گفتن با قرص آسپرین اون بقیه اش برطرف میشه حدود شش ماه خوردم مشکلی هم نداشتم موقع کرونا بخاط اون من ورزش رو گذاشتم کنار تا اینکه ی روز تردمیل زدم زیر شکمم شروع ب درد گرفتن کرد تا سه روز تکرر ادرار داشتم و فشار روی کلیه هام می‌آمد بعد از سه روز خود ب خود خوب شد و زیر شکمم تقریبا زیر ناف ی رگی برآمده
سونو کردم چیز خاصی ننوشتن کلیه ها و پروستات سالم بود تا اینکه باز نوی این هشت ماه کرونایی من دو الی سه بار ب این درد مبتلا شدم و خوب شدم
تا اینکه دکتر رفتم دوباره ونو گرافی دادم گفتن لخته در لگن وجود داره اون رگ متورم هم واریس هس
سوالم اینه که وجود اون واریس باعث شده که فشار به کلیه و مثانه میاره
در حال حاضر فقط قرص زالربان میخورم و ی بار هم زالو انداختم همون ناحیه رو
سلام وقت بخیر
ورزش سنگین بدون امادگی باعث مشکلات شده است