لخته خون در پا

سفر طولانی و لخته شدن خون در پا

لخته شدن خون در پا در سفر

مسافرت طولانی با اتومبیل، قطار و مخصوصاً با هواپیما می‌‎تواند باعث لخته شدن خون در پا شود. محل ایجاد لخته معمولاً در وریدهای عمقی ساق پا و علت اصلی آن بی‌حرکتی و نشستن طولانی‌مدت است.

در مسافرت‌های هوایی عوامل دیگری مانند کاهش فشار و کاهش میزان اکسیژن کابین نیز در لخته شدن خون در پا دخالت دارند.

لخته شدن خون در پا هنگام مسافرت

در صورت لخته شدن خون در پا کم‌،کم تورم و درد ساق پا همراه با قرمزی خفیف ایجاد می‌شود. ارتباط مسافرت با لخته پا از سال ۱۹۴۶ میلادی موردتوجه پزشکان قرار گرفت و اولین موردی که به طور رسمی در منابع پزشکی گزارش شد، در سال ۱۹۵۴ میلادی بود که یک پزشک ۵۹ ساله پس از مسافرت ۱۲ ساعته دچار علایم فوق شد.

بررسی‌ها نشان داده است که از هر ۶ هزار سفر طولانی یک مورد ابتلا به لخته عروقی پا ایجاد می‌‎شود. لخته شدن خون در پا می‌تواند مهم‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه آن آمبولی ریه است. ممکن است قسمتی از لخته پا در مسیر جریان خون حرکت کرده و باعث گرفتگی عروق ریه شود. در این صورت بیمار دچار علایم تنفسی خواهد شد.

علائم ترومبوز وریدی در پا

علت ورم پا هنگام مسافرت

ورم پا از عوارض مزمن لخته شدن خون در پا است. تورم بعد از لخته ممکن است سال‌ها باقی‌مانده و باعث تغییر رنگ قهوه‌ای پوست شود. از مواردی  که احتمال لخته شدن خون در پا هنگام مسافرت را بیشتر میکنند؛ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • بارداری تا ۲ ماه بعد از زایمان
  • چاقی
  • سرطان
  • واریس پا
  • نارسایی قلبی
  • بیماری عفونی شدید
  • سابقه سکته مغزی
  • قرصهای پیشگیری از بارداری استروژن دار
نرمش مناسب در سفر با هواپیما

روش‌های پیشگیری از لخته شدن خون در پا

انجام تمرین‌های حرکتی عضلات پا، نوشیدن آب کافی، پوشیدن لباس گشاد و استفاده از جوراب طبی برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، در پیشگیری از واریس و لخته شدن خون در پا در هنگام مسافرت مؤثر هستند.

مشورت با پزشک

در صورت سابقه قبلی ابتلا به لخته شدن خون در پا یا سابقه خانوادگی ابتلا به لخته شدن خون در پا، انجام جراحی بزرگ یا جراحی مفصل ران و زانو در ۳ ماه قبل از مسافرت و سابقه سکته مغزی قبل ازمسافرت با پزشک مشورت کنید.

داروی انوکساپارین

ممکن است برای شما داروی انوکساپارین (تزریق زیر جلدی) تجویز شود.

پیاده روی

پیاده روی پانزده دقیقه‌ای بلافاصله پس از مسافرت، باعث بهبود جریان خون عمومی به‌ویژه در پاها می‌شود.

خطر :

درصورتی‌که پس از مسافرت دچار ورم دردناک ساق پا (ممکن است همراه قرمزی پوست پا باشد) شدید، و یا اگر پس از مسافرت علائم تنفسی مانند تنگی نفس ایجاد شد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

سؤالات متداول درمورد لخته خون در پا هنگام مسافرت

در ادامه به سؤالات شما عزیزان پاسخ می‌دهیم.

چه افرادی قبل از مسافرت طولانی باید به پزشک مراجعه کنند؟

زنان باردار و زنان تا ۲ ماه بعد از زایمان، زنانی که قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند، بیماران مبتلا به بیماری قلبی به‌خصوص نارسایی قلبی، افراد مسن، افراد سیگاری، افرادی که سابقه جراحی در لگن یا اندام تختانی (پاها) داشته و یا دچار شکستگی و گچ گرفتگی پاها شده‌اند.

افراد دچار واریس

در طول مسافرت طولانی چه کارهایی خوب است؟

پوشیدن جوراب پیشگیری واریس (جوراب زیر زانو معمولاً کافی است)، پوشیدن لباس‌های گشاد، مصرف مایعات فراوان (به‌استثنای الکل، کافئین، قهوه یا چای بسیار غلیظ)، حتی‌الامکان پاهای خود را حرکت دهید و از انداختن پاها روی هم در سطح زانو یا مچ خودداری نمایید و پاها را در سطح انگشتان، مچ و از مفصل زانو مرتباً (حداقل هر نیم ساعت یکبار) حرکت دهید و هر یک ساعت در صورت امکان پیاده‌روی کوتاه‌مدت داشته باشید. هرازگاهی نفس‌های عمیق بکشید.

چه جورابی برای پیشگیری از ورم پا در سفر مناسب است؟

جوراب زیر زانو با فشار در حدود ۱۸ میلیمتر جیوه که از نظر پزشکی آن را به‌صورت ccl1- AD تجویز می‌کنند. البته اگر در دسترس نبود، هر جوراب سفت ساق‌دار می‌تواند استفاده شود.

در طول مسافرت طولانی چه‌کارهایی خوب نیست؟

پوشیدن لباس تنگ، کمربند و یا گن تنگ، مصرف داروهای خواب‌آور، مصرف الکل، قرار دادن ساک و چمدان در کنار پاها به‌طوری‌که مانع حرکت آزاد پا گردد.

در پایان سفر؟!

بلافاصله پس از پایان سفر دقایقی راه بروید. اگر موارد ذیل ایجاد شد، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید:

– تورم غیرعادی و دردناک قوزک.

– هرگونه اختلال تنفسی.

تذکر: اثر آسپرین به‌عنوان پیشگیری‌کننده از لخته عروقی ضمن مسافرت ثابت نشده است؛ لذا توصیه نمی‌شود.

author-avatar

درباره دکتر مهرداد اقدسی

پروفسور دکتر مهـــــرداد اقدسی، متخصص قلب و فلوشیپ فوق تخصصی اینترونشنال عروق ، مشاور ارشد بیماریهای وریدی و استاد افتخاری دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی