اسکلروتراپی چیست | درمان واریس با تزریق [آپدیت ۱۴۰۳]
۱_اسکلروتراپی چیست؟
یکی از روش‌های درمان واریس شدید، واریس عنکبوتی و طنابی بشمار می رود. با تزریق محلول اسکلروتراپی به درون رگ، موجب تخریب دیواره رگ‌ها و از بین رفتن آنها می‌شود.
۲_کاربرد اسکلروتراپی
اسکلروتراپی در علم پزشکی، برای درمان و انسداد عروق مزاحم و زائد بسیاری از بخش‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثل:
- اسکلروتراپی برای درمان مویرگ‌های قرمز روی پوست پستان
- اسکلروتراپی مویرگ‌های صورت
- اسکلروتراپی برای رگهای برجسته پشت دست
- اسکلروتراپی بازو
- اسکلروتراپی واریس طنابی یا عنکبوتی پاها
۳_اسکلروتراپی طی چند جلسه انجام می‌شود؟
اسکلروتراپی طی ۲ تا ۳ جلسه و بافاصله زمانی یک الی دو ماه برای بیماران انجام می‌شود. این روش حدود نیم ساعت به طول می‌انجامد. با توجه به شرایط بیمار، ممکن است تعداد جلسات اسکلروتراپی تغییر کند. البته:
- افزایش تعداد جلسات اسکلروتراپی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. زیرا ممکن است پوست آسیب ببیند.
۴_نتایج اسکلروتراپی بعد از چند روز مشخص خواهد شد؟
نتایج اسکلروتراپی معمولاً پس از دو هفته، از اولین تزریق مشاهده می‌شود.
*البته ترکیب درمانی اسکلروتراپی با لیزر نتایج بسیار جذاب و شگفت انگیزی دارد.
۵_ از بین بردن رگهای عنکبوتی ضرر دارد یا خیر؟
با توجه به اینکه رگهای عنکبوتی هیچ نقشی در خون رسانی بدن ندارند، بنابراین حذف آنها تاثیری بر مکانیسم بدن نخواهد گذاشت. از این رو، بسیاری از بانوان می‌توانند برای درمان واریس یا جنبه‌های زیبایی از اسکلروتراپی استفاده کنند.
۶_ آیا بیمه هزینه اسکلروتراپی را پرداخت می‌کند؟
با توجه به اینکه اسکلروتراپی به عنوان یک روش زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد نه درمانی، بنابراین بیمه هزینه انجام این روش را پوشش نخواهد داد.
۷_ اسکلروتراپی درد دارد؟
میزان درد در هر شخص متفاوت است. می‌توان از روش‌های زیر برای کاهش درد استفاده کرد:
- استفاده از قرص آرام‌بخش
- استفاده از قرص ضد درد و پماد زایلو پی
- عدم انجام اسکلروتراپی در دوران عادت ماهانه
- خواب کافی و راحت
۸_ عوارض اسکلروتراپی
عوارض اسکلروتراپی معمولاً نادر و موقتی است. برخی از عوارض شامل موارد زیر هستند:
- هاله تیره رنگ در محل اسکلروتراپی (این عارضه در افراد با پوست سبزه شایع است و پس از ۶ تا ۱۲ ماه برطرف خواهد شد)
- سفتی و تیرگی مسیر رگ (نشان دهنده موفق بودن روش اسکلروتراپی است که به مرور از بین می رود)
- اختلال در بینایی موقتی است و ظرف یکی دو ساعت از بین می‌رود.
- تشکیل شبکه مویرگی جدید (در صورت مشاهده این عارضه اسکلروتراپی تکرار نخواهد شد و روش لیزر واریس سطحی جایگزین خواهد شد)
- کبودی و قرمزی پوست (این عارضه بسیار طبیعی بوده و پس از چند هفته بعد از تزریق از بین خواهد رفت)
- شوک آنافیلاکسی (بسیار نادر است و در افرادی که زمینه آلرژی شدید دارند گزارش شده است و به همین دلیل در بیماران با زمینه آلرژی یا آسم روش لیزر سطحی بجای اسکلروتراپی انجام می شود).
برای اطلاعات بیشتر درباره اسکلروتراپی واریس حتما کل متن مقاله را مطالعه نمایید.
اسکلروتراپی چیست؟
اسکلروتراپی یک روش غیر تهاجمی است که توسط متخصص قلب و عروق برای درمان رگهای واریسی عمقی و عنکبوتی به کار می‌رود. در طی این روش محلول یا فوم اسکلروتراپی با یک سوزن نازک وارد رگ واریسی می‌شود. ماده‌اسکلروتراپی به مرور زمان باعث نازک و محو شدن دیواره رگ می‌شود. این روش معمولا برای رگهای سطحی‌تر یا اصطلاحاً عنکبوتی به‌کار می‌رود.
اسکلروتراپی با بیان دکتر اقدسی
فیلم تزریق برای واریس پا و نتیجه درمان در لحظه (اسکلروتراپی)
اسکلروتراپی چگونه انجام می‌شود؟
اصل اساسی در اسکلروتراپی ایجاد حداکثر التهاب در دیواره اندوتلیال رگهای واریسی، بدون ایجاد تخریب و عوارض در بافت‌های اطراف و پوست ناحیه درگیر است.
به همین منظور در جدیدترین روش درمان رگهای واریسی که در کلینیک دکتر مهرداد اقدسی در حال انجام است، تلفیقی از لیزر سطحی، فوم اسکلروتراپی و کرایو تراپی استفاده می‌شود.
در طی این روش که بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت به طول می‌انجامد، بر اساس ویزیت اولیه و شرایط بالینی، نوع و محل رگ‌ها نحوه درمان مشخص می‌شود و پس از لیزر سطحی رگهای واریسی، ماده فومی شکل مستقیم به درون رگ‌ها تزریق می‌شود و با استفاده از کرایو تراپی که یکی از به‌روزترین روش‌های درمان رگهای عنکبوتی است، در حین انجام کار درد بسیار کمی احساس خواهید کرد.
داروهای اسکلروتراپی که به آنها اسکلروزان نیز گفته می‌شود؛ باعث ایجاد التهاب و به دنبال آن تخریب در دیواره رگهای واریسی می‌شوند.
چهار داروی اصلی که برای اسکلروتراپی استفاده می‌شوند:
- پولی دوکانول (Asclera)
- فیبرووین (sodium tetradecyl sulfate)
- نمک غلیظ شده (hypertonic saline)
- گلیسیرین (chromated glycerin)
برای درمان واریس با روش اسکلروتراپی از هیچ روش تهاجمی استفاده نمی‌شود و نیازی به بیهوشی ندارد و در مجموع پس از ۲ تا ۳ جلسه نتایج بسیار درخشان و قابل توجهی در مراجعین کلینیک مشاهده شده است.
اسکلروتراپی برای چه کسانی انجام می‌شود؟
اسکلروتراپی در اکثر افراد قابل انجام است مگر در برخی شرایط خاص که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
اگر رگهای واریسی دارید باید قبل از انجام اسکلروتراپی جهت مشاوره و انتخاب بهترین راه برای درمان توسط متخصص قلب و عروق ویزیت شوید. همانطور که گفتیم اسکلروتراپی در اغلب موارد قابل انجام است البته سن بیمار و وضعیت سلامتی او و بسیاری فاکتورهای دیگر در این تصمیم‌گیری دخالت دارند مثلاً:
- برای افرادی با پوست‌های بسیار نازک و حساس توصیه نمی‌شود.
- در افرادی که پوست برنزه و تیره داشته باشند.
- افراد با سابقه لخته خون (DVT)
- در دوران بارداری و یا مصرف داروهای هورمونی و شیردهی اسکلروتراپی نباید انجام شود.
- در افرادی که حساسیت و آلرژی دارند.
- افرادی که دچار انواع میگرن و سردرد هستند.
- افراد با سابقه بیماریهای خود ایمنی مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید
- افراد با سابقه بیماریهای قلبی و عروقی و سن بالای ۶۰ سال
پزشک معالج باتوجه‌به درنظرگرفتن مجموعه نکات منفی و مثبت بهترین پروتکل درمانی را مشخص خواهد کرد.
هزینه اسکلروتراپی واریس پا
- اسکلروتراپی از نظر شرکت‌های بیمه‌گر، زیبایی محسوب شده و به همین دلیل هزینه آن را تقبل نمی‌کنند.
- هزینه اسکلروتراپی به نوع و غلظت داروی مورداستفاده و تعداد جلسات موردنیاز بستگی دارد. تعداد جلسات اسکلروتراپی با نظر پزشک معلوم می‌شود و برای همه یکسان نیست.
در مشاوره اول معاینه دقیقی از ضخامت پوست و میزان حساسیت پوست توسط دکتر متخصص واریس به‌عمل‌آمده و ضخامت جداره رگ‌ها و میزان مقاومت آنها نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
به‌نحوی که قبل از شروع درمان تعداد جلسات، هزینه هر جلسه و نتیجه کار کاملاً مشخص می‌شود.
خطرات و عوارض اسکلروتراپی چیست؟
عوارض اسکلروتراپی نادر است ولی بااین‌حال احتیاط‌های لازم برای پیشگیری از بروز عوارض به عمل می‌آید و اسکلروتراپی برای افرادی که احتمال دارد دچار عوارض شوند انجام نمی‌گیرد. به‌علاوه عوارض اسکلروتراپی اغلب موقتی هستند و برطرف می‌شوند .
هاله تیره رنگ در محل اسکلروتراپی
پس از انجام اسکلروتراپی ممکن است هاله‌ای تیره در محل تزریق به وجود آید که در واقع نوعی واکنش بدن به ماده تزریقی است تیرگی پوست در ۳۰-۹% از افرادی که تزریق می‌شوند به درجاتی دیده می‌شود.
در مورد افراد سبزه و افرادی که موهای تیره دارند معمولاً تیرگی پوست بیشتر دیده می‌شود. شایان‌ذکر است تغییر رنگ به ملانین پوست ارتباط ندارد و بیشتر به هموسیدرین مربوط می‌شود و بین ۱۲-۶ ماه زمان می‌برد تا کاملاً از بین برود
سفتی و تیرگی مسیر رگ
در داخل مسیر رگ ممکن است احساس سفتی و تیرگی داشته باشید که بیشتر از اینکه عارضه محسوب شود نشانه‌ای از نتیجه‌بخش بودن اسکلروتراپی است. معمولاً در جلسات تکمیلی این سفتی و حالت توده مانند داخل رگ برطرف می‌شود.
اختلال در بینایی
اختلال در دید ممکن است بلافاصله پس از اسکلروتراپی ایجاد شود که در این افراد مجدداً اسکلروتراپی نباید انجام شود.
تشکیل شبکه مویرگی جدید
گاهی بدن در واکنش دفاعی در مقابل از بین رفتن رگ‌ها شروع به ایجاد شبکه مویرگی در اطراف محل تزریق می‌کند. معمولاً در صورت گزارش این عارضه اسکلروتراپی دیگر انجام نمی‌شود و از روش‌های جایگزین مثل لیزر واریس سطحی برای درمان رگهای عنکبوتی استفاده می شود.
کبودی و قرمزی پوست
بعداز اسکلروتراپی واریس کبودی و تورم در محل تزریق طبیعی بوده و در طی یک تا چند هفته بعد از بین می‌رود. معمولاً نتایج هر جلسه تزریق بعد از ۳ هفته قابل ارزیابی است و اثر ماده اسکلروزان به‌صورت تدریجی و در طی چند هفته کاملاً نمودار می‌شود.
بروز خارش و سوزش در محل تزریق از جمله عوارضی است که در روزهای اول پس از تزریق ممکن است بروز کند. قرمزی، حساسیت پوستی و کهیر پس از اسکلروتراپی احتمال دارد بروز کند.
عوارض نادر ولی خطرناک در اسکلروتراپی
عوارضی که به‌ندرت گزارش می‌شود اما خطرناک هستند. از جمله شوک آنافیلاکسی است که شامل بر حساسیت تنفسی با علایمی همچون تنگی نفس و سرفه هستند و در کمتر از ۶/۰ درصد از افراد تحت درمان بروز می‌کنند. ترومبوز وریدی، سکته مغزی، نکروز بافتی و آسیب عصبی نیز از دیگر عوارض نادر این روش درمانی هستند.
در کل این روش جز روش‌های بی‌خطر و بدون عارضه در درمان رگهای عنکبوتی است.
اسکلروتراپی به روش کلاکس
به نقل از مقاله‌ای از پروفسور میاکی: CLaCS با بهره‌گیری از واقعیت افزوده، گزینه‌ای بسیار مؤثر برای درمان تلانژکتازی، رگهای مشبک و تغذیه‌کننده به شمار می‌رود. درواقع یک متد ایمن است که از تکنولوژی و یک ماده اسکلروزان ارگانیک استفاده می‌کند. این دارو اثر هر داروی دیگر را از بین می‌برد، بنابراین خطر آنافیلاکسی یا آمبولی ندارد.
نتایج اسکلروتراپی
نتایج اولیه اسکلروتراپی تقریباً دوهفته بعد از اولین جلسه ظاهر می‌شود.
رگهای درشت و تجمع مویرگی ریز به تزریق واکنش سریع‌تری نشان داده و زودتر برطرف می‌شوند. رگهای ریز قرمز پراکنده نسبت به درمان مقاوم‌تر بوده و نتیجه درمان آنها دیرتر ظاهر می‌شود.
تعداد جلسات اسکلروتراپی که برای رسیدن به نتیجه دلخواه لازم است حدود ٢-٣ جلسه است و فواصل این جلسات بین ۴-۶ هفته تنظیم می‌شود. نتیجه نهایی اسکلروتراپی معمولاً حدود ٢ هفته پس از آخرین تزریق مشخص می‌گردد.
رضایت بیمار پایه و رکن اصلی درمان‌های زیبایی است که در اکثر موارد بالغ بر هشتاد درصد رگهای پوستی برطرف می‌شوند. بیمار بعد از پایین جلسات به‌راحتی لباس مناسب و دلخواه خود را بدون نگرانی از دیده‌شدن می‌پوشد. بیست درصد باقیمانده ریز و در معرض دید نیستند.
در بعضی موارد برای حرفه‌ای‌تر و بالابردن نتایج درمان مویرگ‌های عنکبوتی از لیزرهای سطحی مانند لیزر ndiag یا ktp در کنار اسکلروتراپی استفاده می‌شود. ترکیب درمانی اسکلروترابی با لیزر نتایج بسیار جذاب و خیره‌کننده‌ای دارد.
عکس و شرح حال جالب بیماران اسکلروتراپی
خانم ۴۰ ساله کارشناس و کارمند سازمان برنامه که دچار اضافه‌وزن بوده و روزانه ساعت‌ها پشت میز می‌نشیند با وضعیت زیر مراجعه کردند.
خانم ۴۷ ساله برای کمر دردی که دارند هفته‌ای یک‌بار استخر می‌روند تا در آب راه بروند. به‌واسطه شبکه عنکبوتی عروق زیبایی پاها متأثر شده و همیشه این سؤال مطرح است که چرا آن‌قدر پای شما رگ دارد؟
پس از معاینه و انجام سونوگرافی، عدم درگیری عروق عمقی تأیید شد و برای درمان از روش تزریق استفاده شد. عکس حال حاضر برای یک سال پس از دوره درمان و ویزیت مجدد است.
مراجعه‌کننده خانم ۳۷ ساله که از حدود سه سال قبل این رگ روی پای چپ ایشان بود. این خانم تصمیم به بارداری داشتند و به همین خاطر برای درمان واریس اقدام کردند. پس از تأیید سلامت عروق عمقی با سونوگرافی، رگ سبز با روش تلفیقی فلبکتومی و تزریق درمان شد.
سؤالات شایع بیماران
آیا اسکلروتراپی درد دارد؟
برای تزریق از سوزن‌های ریز انسولین استفاده می‌شود. قبل از آن نیز پماد بی‌حسی روی رگ‌ها مالیده می‌شود در صورت نیاز از داروهای خوراکی ضد درد هم مصرف می‌شود.
زمان تزریق حدود ۴۵ دقیقه است نتیجه خوبی که ایجاد خواهد شد درد تزریق را بی اهمیت می‌کند.
تعداد و فاصله زمانی جلسات اسکلروتراپی به چه شکلی است؟
به طور معمول نیاز به ۲-۳ جلسه اسکلروتراپی است تا نتیجه خوب و رضایت‌بخشی از درمان حاصل شود. فاصله زمانی مناسب بین دو جلسه ۴-۶ هفته است.
اثر تزریق مویرگ‌ها تا چند وقت باقی می‌ماند؟
تزریق معمولاً ظاهر پاها را طی ٢-٣ جلسه اصلاح می‌کند. به‌مرورزمان مویرگ‌های جدیدی ظاهر می‌شوند سرعت ایجاد آنها بستگی به وضعیت ارثی و عمومی بیمار دارد.
لازم است هر یک تا دو سال، یک جلسه ترمیمی یا روتوش انجام شود. به‌این‌ترتیب وضعیت خوب ایجاد شده تداوم خواهد یافت.
اسکلروتراپی حرفه‌ای چیست؟
اسکلروتراپی می‌تواند نتایج بهتر و زیباتری داشته باشد. به‌شرطی که بتوان مویرگ‌های تغذیه‌کننده زیرین را با کمک اشعه مادون‌قرمز شناسایی و مسدود کرد. استفاده از نور مادون‌قرمز در موقع اسکلروتراپی باعث بهتر شدن نتایج درمان شده و عارضه‌ای برای بیمار ندارد.
آیا تزریق واکسن کرونا با انجام اسکلروتراپی تداخلی دارد؟
پس از رفع علائم معمول واکسن شامل تب، بدن درد و مانند آن می‌توان هر اقدام پزشکی از جمله اسکلروتراپی را انجام داد.
آیا همزمان با اسکلروتراپی می‌توان لیزر موی زائد پاها را انجام داد؟
اگر می‌خواهید در یک بازه زمانی تزریق واریس و لیزر مو را انجام دهید. بهتر است طوری برنامه ریزی کنید که جلسه لیزر موی زائد اول انجام شود و سپس برای اسکلروتراپی مراجعه کنید. تزریق باعث کبودی پوست می‌شود که در صورت وجود کبودی برای انجام لیزر مو بایستی تا رفع کبودی صبر کرد.
کبودی ناشی از اسکلروتراپی چه مدت روی پوست باقی می‌ماند؟
کبودی و تیرگی مسیر رگ در اسکلروتراپی کاملا طبیعی است و در حدود ۳-۲ هفته زمان می برد تا از بین برود.
آیا اسکلروتراپی باعث پا درد می‌شود؟
اسکلروتراپی باعث درد پا نمی‌شود؛ اما مسیر رگ‌ها پس از انجام اسکلروتراپی ممکن است برای مدتی تیره و دردناک شود که در صورت نیاز با کار تکمیلی این حالت برطرف می‌شود.
آیا موادی که در اسکلروتراپی بکار می‌رود خطر دارند؟
انتخاب دارو و دوز مورداستفاده بر اساس سن، وزن و شرایط فیزیکی افراد انجام می‌شود و بادقت و وسواسی که در این مورد صورت می‌گیرد میزان بروز عوارض به حداقل می‌رسد. اما عوارضی مثل کبودی پوست، تشکیل شبکه مویرگی جدید در محل تزریق و یا بروز شوک از جمله عوارض اشاره شده برای داروی رایج مورداستفاده برای اسکلروتراپی است.
جایگزین اسکلروتراپی برای افرادی که ممنوعیت اسکلروتراپی دارند چیست؟
معمولاً از روش لیزر سطحی برای رفع رگهای عنکبوتی در این افراد استفاده می‌شود.
هزینه اسکلروتراپی چقدر است؟
هزینه اسکلروتراپی بسته به عوامل مختلفی از جمله تعداد جلسات موردنیاز، نوع ماده اسکلروزان استفاده شده، تجربه و مهارت پزشک، و محل انجام درمان متفاوت است
**هزینه اسکلروتراپی در ایران معمولاً کمتر از کشورهای دیگر است.
آیا اسکلروتراپی درمان همیشگی و بدون بازگشت است؟
اسکلروتراپی یک روش مؤثر برای درمان واریس است، اما در برخی موارد ممکن است رگ دوباره باز شود.
عواملی که خطر باز شدن مجدد رگ را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- شدت واریس
- سابقه خانوادگی و واریس ارثی
- چاقی
- ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت
تزریق واریس پا در مردان چگونه است؟
اگرچه مویرگ‌های عنکبوتی و واریس در زنان شایع‌تر هستند ولی در بسیاری از مردان هم در واریس مچ پا، ساق و اطراف زانو رگهای ریز قرمز و بنفش ظاهر می‌شود که ممکن است از نظر ظاهری خصوصاً در مردان جوان باعث ناراحتی آنها شود.
نحوه درمان واریس مویرگی پا در مردان کاملاً مشابه زنان بوده و چون پوست پا کشیده‌تر و سفت‌تر است نتایج اسکلروتراپی به‌مراتب بهتر است. از نظر آماری ۲۰ درصد مراجعین به بخش اسکلروتراپی را مردان و ٨٠ درصد باقیمانده زنان هستند. در بین مردان گروه ورزشکاران، هنرمندان و دانشجویان به ترتیب بیشترین شیوع مراجعین را تشکیل می‌دهند.
تلفیق لیزر سطحی و تزریق چه فایده‌ای دارد؟
مویرگ‌های عنکبوتی هم با دوز بالای لیزر و هم با غلظت بالای اسکلروتراپی برطرف می‌شوند ولی اگر لیزر و اسکلروتراپی قوی استفاده شود عوارض پوستی بر جای خواهد گذاشت.
استفاده مناسب از تلفیق لیزر و تزریق نتایج زیباتر و راضی‌کننده‌تری دارد.
مراقبت‌های بعد از اسکلروتراپی واریس پا
- پیاده‌روی و تحرک بیشتر داشته باشید.
- ورزش سنگین تا ٣ روز مجاز نمی‌باشد.
- جوراب واریس یا بانداژ طبی تا چند روز بعد از تزریق واریس ضروری است. فیلم نحوه پوشیدن جوراب واریس را ببینید.
- مایعات بیشتر مصرف کنید.
- درصورتی‌که می‌خواهید در روز انجام اسکلروتراپی سفر طولانی داشته باشید بایستی این موضوع را به اطلاع متخصص واریس برسانید.
- شش ساعت بعد از اسکلروتراپی می‌توانید دوش ولرم کوتاه‌مدت بگیرید
چگونه درد زمان اسکلروتراپی را کم کنیم؟
شدت درد در افراد مختلف متفاوت است و به آستانه تحمل و میزان رگ‌ها بستگی دارد.
- استفاده از قرص آرام‌بخش – ضد درد و پماد زایلو پی برای کم‌کردن درد می‌تواند خوب باشد.
- علاوه بر پماد به خانم‌ها توصیه می‌کنیم جلسه اسکلروتراپی را طوری تنظیم کنند که با دوره عادت ماهانه فاصله داشته باشد، تحمل درد در این دوره معمولاً دشوارتر است.
- خواب راحت و آرامش کافی برای کاهش درد کمک می‌کند.
- به‌علاوه در کلینیک از ویبراتور کاهش درد برای کم‌کردن درد در مراجعین حساس به درد استفاده می‌شود.
