بررسی تاثیر زالو درمانی و حجامت برای درمان انواع واریس
زالو درمانی و حجامت از روش‌های طبیعی و مؤثر برای بهبود واریس هستند. در زالو درمانی، زالوها هنگام مکیدن خون، آنزیم‌ها و پروتئین‌های مفیدی مانند هیرودین را وارد بدن میکنند که از لخته‌شدن خون جلوگیری کرده و جریان خون را بهبود می‌دهد این روش به کاهش التهاب و تورم رگ‌ها کمک می‌کند.
حجامت با ایجاد یک التهاب کنترل‌شده، سیستم ایمنی را تحریک کرده و باعث تقویت سلول‌های دفاعی بدن میشود.
این دو روش سنتی به دلیل اثرات ضدالتهابی و بهبود گردش خون، موردتوجه افرادی قرار گرفته‌اند که به دنبال درمان‌های طبیعی برای مشکلاتی چون واریس هستند.
در جراحیهای پوست برای کاهش احتقان و پاک کردن لختههای ریز استفاده از زالو (leech therapy) میتواند باعث افزایش جریان خون و تسریع بهبودی بیمار گردد.
زالو اثری در درمان رگهای عنکبوتی نخواهد داشت و هدف اصلی زیبایی را برآورده نمیکند. محل نیش زالو روی پوست پا باقی میماند و این موضوع از نظر خانمهایی که برای زیبایی پا میخواهند اقدام به حذف رگهای عنکبوتی کنند معمولا پذیرفته نیست.
در افراد با سن کمتر از ۱۸ سال و در افرادی که مشکل شریانی مانند دیابت پیشرفته دارند در زنان باردار و بیماران دچار DVT (لخته خون عمقی) به خصوص در قسمت مچ پا نباید زالو درمانی انجام شود.
زالو درمانی اگر به صورت نابجا و درکنار زخم واریس استفاده شود بخصوص در اطراف مچ پا ممکن است باعث ایجاد زخم‌های وسیعی شود که ماهها بسته شدن و درمان آنها زمان میبرد و با خطرات عفونت و… همراه است.
طب مدرن بر اساس clinical trial است یعنی هر درمانی باید آزمایشات بالینی مشخصی را با موفقیت طی کند. همانطور که در مورد واکسن کرونا انجام میشود . تاکنون تاثیر مثبت زالو در کاهش دردهای عضلانی اسکلتی مانند کمردرد گزارش شده است.
درباره‌ی زالو درمانی
از ۲۵۰۰ سال قبل، در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا از زالو در امور پزشکی استفاده می‌کرده‌اند. امروزه در دنیای پزشکی، اقبال بیشتری به زالو درمانی leech therapy دیده میشود. مثلا در جراحیهای پلاستیک پیشرفته، برای کاهش ورم محل بخیه‌‌ها از این روش بهره می‌برند. جالب آنکه بعضی از کشور‌ها، مانند روسیه و آلمان و انگلستان از تجارت زالو و صادرات آن درآمد ارزی درخور توجهی کسب میکنند.
علم پزشکی زالو درمانی را پذیرفته است و به کار میبرد. چون این کار با سلامتی انسان‌ها مرتبط است، در هر بخشی دقت‌ها و ملاحظه‌ها و احتیاط‌های لازم هم صورت میگیرد.
زالو دو کار انجام می‌دهد:
- مکیدن خون
- تزریق بزاق به داخل خون
درمان واریس پا با زالو
طبق دیدگاه طب سنتی، وقتی سودا در خون زیاد میشود، عروق قابلیت انعطاف‌پذیری خود را از دست میدهند و بیماری واریس آغاز میشود. لذا برای درمان واریس، باید سودای اضافه را برداشت.
عمل سودازدایی را از طریق خوردن خوراکی‌هایی مانند سرکه و زنجبیل که مقدار سودا را در خون کاهش میدهند یا مالیدن روغن گیاهانی مانند روغن سیاه‌دانه و… انجام میدهند. پس از سودازدایی، نوبت زالوانداختن روی پا است.
نکاتی که باید در هنگام زالو درمانی بدانید
- بهترین شیوهٔ نشستن بیمار در زالودرمانی، نشستن چهارزانو یا بر روی صندلی است.
- مو‌های نقاط زالودرمانی برای واریس باید تراشیده و تمیز شوند.
- زالو باید حدود ۵ تا۱۰ دقیقه در محیطی خشک قرار گیرد. در این مرحله زالو را باید با دست برداشته و بر روی موضع قرار دهند.
- هر زالو طی ۱۵ تا۶۰ دقیقه، پنج تا پانزده میلی‌‌لیتر خون می‌‌مکد. این میزان ده برابر حجم بدن زالوهاست. در این مرحله، زالو باد می‌کند و خودش می‌‌افتد.
- بیماران باید مراقب زخم بدن خود بعد از زالوتراپی باشند، چون تا ۲۴ ساعت بعد احتمال خونریزی وجود دارد.
عوارض زالو درمانی واریس پا
وقتی صحبت از خطرات زالو میشود، ضررهای احتمالی در استفاده از زالوی پزشکی مدنظر است.
- زالوی آزاد در طبیعت خطرات جدی عفونت انگلی و انتقال دیگر بیماری‌ها را منجر میشود.
- یکی از عوارض شایع زالو درمانی این است که بعد از زالو درمانی تاثیر مثبتی ایجاد نمیشود بلکه جای نیش زالو هم باقی میماند.
عوارض زالو درمانی واریس پا
تجربه شخصی اینجانب در بیمارانی که پس از زالو درمانی به من مراجعه کرده‌اند:
- دردهای مختلف بیماران اعم از درد واریس برای مدت چند هفته تا چند ماه بهبودی قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند.
- واریس‌های رتیکولر دچار ترومبوز سطحی شده و به‌مرور توسط بدن برداشته می‌شوند. (کبودی روی پوست بمدت طولانی باقی میماند). پس باید قبلا بیمار از این موضوع آگاه باشد.
- بسیاری از اوقات ریشه اصلی واریس جای دیگری غیر از محل برآمدگی‌های واریسی است و زالو نمی‌تواند این ریشه را مسدود کند و همین ریشه منشا عود بیماری خواهد بود. لذا در زالو درمانی هیچگاه قول درمان قطعی و دائمی به بیمار ندهید. بفرمایید بهتر خواهی شد.
البته در تجربه این بیماران نوعی BIAS وجود دارد؛ چون بیمارانی پس از زالو درمانی مراجعه کرده‌اند که از نتیجه زالو درمانی راضی نبوده ند.
قابل توجه پزشکانی که زالو درمانی واریس پا انجام میدهند:
۱- در بیماران مبتلا به واریس انتهای دیستال، پا در حدود قوزک دچار اختلال تغذیه‌ای است؛ لذا هر گونه دست کاری از جمله زالو درمانی میتواند باعث زخم گردد.
بیماری که متعاقب زالو درمانی دچار زخم شده و ۳۵ روز بعد از تدابیر معمول درمانی هنوز بهبود نیافته است.
۲- هر اقدام روی بدن انسان متضمن رعایت کامل دستور العمل‌های بهداشتی است و رعایت استریلیته موضعی ضروری است و عدم رعایت آن میتواند باعث عفونت شود.
۳- زیبایی: هیچ وقت برای زیباتر کردن یک پای واریسی از زالو درمانی استفاده نکنید.
۴- قبل از اقدام به درمان، سونوگرافی انجام شود و اگر درگیری ریشه‌ای و یا رفلاکس مهمی نداشته باشد، اقدام کنید؛ چون زالو نمی‌تواند رفلاکس اگزیال را درمان کرده و لذا عود خواهد کرد.
۵- اگر روی رگ واریسی زالو گذاشته شود، ترومبوز خواهد کرد. و ضروری است بمدت حداقل ۲ هفته ترجحا با جوراب واریس با فشار۳۰ – ۴۰ mmhg و یا با بانداژ کمپرس شود. حتما بایستی به بیمار توصیه شود در دو هفته بعد از درمان پیاده روی بیشتری داشته و مایعات بیشتری بنوشد.
۶- از زالو درمانی روی رگهای ریز پرهیز کنید چون عملا نه تنها اثر قابل ملاحظه‌ای ندارد بلکه اسکار بعدی آن باعث ناراحتی بیمار خواهد بود.
۷- درصورتی‌که علایم عفونت یعنی درد قرمزی و یا ترشحات زخم نیش زالو مشاهده شود، دو منشأ احتمالی عفونت را مد نظر قرار دهید:
اول: استافیلوکوک اورئوس که به‌دلیل مقاومت آنتی‌بیوتیکی، امروزه از متی‌سیلین استفاده میشود.
دوم: عفونت ناشی از باکتری آیرومناس هیدروفیلیا که در رودهٔ زالو زندگی می‌کند.
درمان این عفونت، معمولاً با نسل دوم و سوم این دارو‌‌ها خواهد بود:
- سفالوسپرین Cephalosporins
- کلرامفنیکول Chloramphenicol
- آمینو گلیکوساید Aminoglycosides
- فلوروکویینولون Fluoroquinolones
عکس ذیل مربوط به خانم جوانی است که جوشگاه‌های محل گزش زالو ۶ ماه بعد از آن باقی مانده است.
نقاط زالو درمانی برای واریس
درمان با زالو در طب سنتی با توجه به بیماری در نقاط مشخصی انجام میشود. معمولا برای درمان واریس با زالو در محدوده اطراف زانو و پشت ساق پا اینکار صورت میگیرد.
در بیماران با واریس انتهای دیستال، پا در حدود قوزک دچار اختلال خونرسانی است؛ در این بیماران پوست ناحیه قوزک پا معمولا تغییر رنگ داده و نازک میشود؛ هر گونه دستکاری در نزدیکی قوزک پا با خطر جدی عفونت و زخم واریس مواجه است. برای پیشگیری از مشکلات جدی زخم واریس مقاله علائم زخم واریس و را‌های درمان آن را مطالعه کنید.
درمان رگهای عنکبوتی با زالو درمانی
در این فیلم بیماری را می‌بینید که برای درمان رگهای عنکبوتی به درمان واریس با زالو روی آورده است که متاسفانه رگهای عنکبوتی به شدن افزایش یافته و جای نیش زالو بر روی بدن وی باقی مانده است.
درمان واریس پا با حجامت
حجامت (Cupping Therapy) یک روش درمانی قدیمی است که با ایجاد مکش روی پوست، جریان خون را در ناحیه آسیب‌دیده افزایش می‌دهد. این روش به طور سنتی برای درمان دردهای کمر، گردن، سردرد و در برخی موارد واریس پا مورداستفاده قرار میگیرد. بااین‌حال، نظرات مختلفی در مورد تأثیر واقعی حجامت بر سلامتی وجود دارد و هنوز همه به فواید آن اعتقاد ندارند.
انواع حجامت
روش‌های مختلف حجامت برای مشکلات گوناگون طراحی شده‌اند. این روش‌ها عبارت‌اند از:
۱. حجامت خشک (Dry Cupping)
در این روش، فنجان حجامت روی پوست قرار میگیرد و هوا از زیر آن خارج میشود تا مکش ایجاد شود.
۲. حجامت مرطوب (Wet Cupping)
پس از حدود ۳ دقیقه مکش ملایم، پزشک با ایجاد برش‌های سطحی روی پوست، مقداری خون را همراه با هوا از بدن خارج می‌کند.
۳. حجامت با روغن (Oil Cupping)
در این نوع حجامت از روغن‌های ماساژ برای تسهیل مکش استفاده میشود.
۴. حجامت گرم (Hot Cupping)
در این روش با استفاده از منبع گرما، مانند پنبه یا کبریت، فشار منفی ایجاد شده و هوا از زیر پوست خارج میشود.
فواید و عوارض حجامت
فواید حجامت
حجامت میتواند برای مشکلات مختلفی مؤثر باشد، از جمله:
- کاهش دردهای عضلانی
- بهبود میگرن
- کمک به درمان سندرم تونل کارپال
- کاهش استرس و اضطراب
عوارض حجامت
با وجود فواید، حجامت ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، از جمله:
۱. ایجاد لکه‌های پوستی و بدتر شدن زخم‌ها
پس از حجامت، ممکن است لکه‌های کبودی یا خون‌مردگی روی پوست ظاهر شوند. اگر حجامت روی محل زخم باز، سوختگی یا التهاب فعال انجام شود، میتواند مشکل را تشدید کند.
۲. عفونت و التهاب
برش‌های ایجاد شده در حجامت مرطوب ممکن است محلی برای ورود باکتری‌ها یا میکروب‌ها به بدن باشند و خطر عفونت را افزایش دهند.
آیا حجامت برای واریس پا مفید است؟
سال‌هاست که حجامت به‌عنوان یکی از روش‌های سنتی درمان واریس پا مورداستفاده قرار میگیرد. بااین‌حال، باتوجه‌به فواید و عوارض آن، توصیه میشود پیش از انجام حجامت، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
جایگاه زالو درمانی در طب سنتی ایرانیان
شیخ‌الرئیس ابن‌سینا باب مبسوطی پیرامون زالو دارد و چنین می‌فرمایند:
از زالوهایی که کرک ریزو نرم دارند یا لاجوردی رنگ هستند پرهیز کنید زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحه‌های بدخیم خواهید شد. از زالویی استفاده شود که در آبهای خزه‌دار که محل زیست قورباغههاست نمو کرده و نه زالویی که در آبهای گل‌آلود سیاه بوده است. زالو بهتراست «حجامت» خون تباه را از عمق بدن بیرون می‌کشد.
زالو درمانی برای بیماریهای پوستی
زالو درمانی برای بیماریهای پوست از قبیل جوش‌ها، دمل‌ها، لکه‌های سیاه و نقطه‌های سیاه و سپید و . . . مفید است.» در طب عامیانه نیز زالو در کوچه و بازار به فروش می‌رسیده و تا حدود سی‌سال قبل، همه می‌دانستند که برای علاج زخم چرکین و دمل بهترین درمان زالو اندازی است. یا برای پیشگیری از فساد دهان و لثه و داشتن دندان‌های محکم باید بناگوش را زالو گذاشت.
درمان واریس پا با زالو در زمان قدیم
مخبرالسلطنه در کتاب خاطرات وخطرات حکایتی جالب نقل می‌کند : «جهانگیرخان وزیر صنایع دچار قانقریا شد و دکتر تولوزان فرانسوی (پزشک مخصوص دربار) دستور به قطع پای ایشان داد. آشنایان جهانگیرخان با قطع پا مخالفت ورزیده و میرزاحسن‌خان جراح باشی محله را به عیادت جهانگیرخان آوردند. او پس از معاینه گفت به من یازده روز فرصت دهید تا این پا رامعالجه کنم. میرزاحسن در سه نوبت زالوی زیادی به پای بیمار انداخت و پس از یاده روز از تولوزان فرانسوی دعوت کردند که پا را ملاحظه کند. تولوزان وقتی پا را دید، بهبودآن را تأیید کرد و از اینکه قبلاً به میرزاحسن ناسزا گفته بود معذرت خواهی کرد و دویست تومان به میرزاحسن داد»
