علت واریس پا در جوانی | علائم واریس پا
سیستم گردش خون از سه دسته رگ تشکیل شده است. سرخرگ، سیاهرگ و مویرگ که وظیفه خون‌رسانی در بدن را به عهده دارند.
وریدها خون را از اندام‌ها به قلب بازمی‌گردانند. اگر به هر علتی برگشت خون با اختلال مواجه شود، خون در وریدها به عقب برمیگردد و در وریدها خون جمع شده، به‌مرور سیاهرگ‌ها گشاد و به‌صورت رگ‌های پیچ‌خورده، برجسته و گره‌دار درمی‌آیند و دچار نارسائی می‌شوند. به وریدهای نارسا در اصطلاح واریس گفته می‌شود.
رگ‌های واریسی در همه اندام‌ها از جمله واریس صورت، دست، شکم، ناحیه تناسلی و حتی دستگاه گوارشی (مری) ممکن است ایجاد شوند؛ ولی چون فشار وریدی در پاها بیشتر است واریس پا شایع‌تر از سایر نقاط بدن است.
علت واریس پا در جوانی
واریس اصولاً بیماری میان‌سالی و دوران پیری است. بروز بیماری در سنین پایین‌تر و بخصوص در جوانان غیرعادی تلقی می‌شود. البته باید بگوییم واریس منشاء ارثی دارد با در نظر گرفتن این موضوع واریس در کودکان دور از انتظار نیست. طبق آمار حدود ۱ درصد از کوکان زیر ۱۰ سال به وریدهای واریسی مبتلا می‌شوند. بروز بیماری واریس در نوجوانان پسر و در بازه زمانی بلوغ به دلیل رشد هم‌زمان بدن و اندام‌های جنسی شایع‌تر است.
برای اطلاع بیشتر علت اصلی واریس پا ویدیو زیر را مشاهده کنید:
در فرد جوانی که با علائم و نشانه‌های سنگینی درد و خستگی و رگ‌های برجسته روی پاها مراجعه می‌کند ممکن است یکی از دلایل زیر مطرح باشد:
- زمینه واریس ارثی شدید
- تغذیه نامناسب مانند مصرف بیش از اندازه غذاهای کنسروی که باعث کاهش ریزمغذی‌های ضروری مانند ویتامین‌های گروه B می‌شود.
- انجام ورزش‌های سنگین غیرمتعارف مانند بدنسازی غیراصولی که فشار بیش از حد تحمل فرد به پاها و سیاهرگ‌ها وارد آورد.
- سیگارکشیدن از سنین پایین.
- پوشیدن لباس‌های بسیار تنگ در بالاتنه مانند گن‌های لگن و شکم
- مصرف داروهای هورمونی ضدبارداری
- بارداری
- رژیم‌های کاهش وزن سریع
- بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید.
شایع‌ترین نشانه‌های بیماری واریس پا
- رگ‌های متورم و طنابی که اغلب در اطراف مچ و ساق به چشم می‌خورد.
- درد و سنگینی پا عصرها بیشتر می‌شود و با نشستن و ایستادن طولانی تشدید می‌شود.
- خارش معمولاً در اطراف مچ بیشتر است.
- سوزش و مور، مور.
- کرامپ یا درد ناگهانی عضلات ساق پا که در هنگام خواب بروز می‌کند. کوتاه‌مدت ولی آزاردهنده است.
- پای بیمار بی‌قرار است آرامش ندارد و مکرر پاها را حرکت می‌دهد.
- تغییر رنگ پوست که در قسمت پایین ساق و مچ واضح‌تر است.
- ورم اطراف مچ در موارد واریس مزمن دیده می‌شود.
- سرگیجه در واریس‌های شدید مخصوصاً در سن بالاتر عارض می‌شود طوری که وقتی بیمار از جایش بلند می‌شود دچار حالت سرگیجه می‌شود که به آن اصطلاحاً سرگیجه وضعیتی گفته می‌شود.
در ویدئو زیر علت و علائم واریس همچنین درمان واریس پا در کمترین زمان توضیح داده می‌شود: توصیه می‌کنیم در صورتی که مبتلا به واریس هستید این ویدیو را ببینید و با روش‌های درمان سریع واریس برای رهایی از شر این عروق مزاحم و دردناک در کلینیک دکتر مهرداد اقدسی آشنا شوید
پیشگیری از واریس در جوانان
اصول پیشگیری از واریس در جوانی عبارتند از:
- ورزش منظم هوازی مانند پیاده روی و شنا
- حفظ وزن مناسب و پرهیز از رژیم‌های غذایی سخت و سریع
- جلوگیری از طولانی‌نشستن یا ایستادن
- استفاده از کفش راحت و مناسب که پاشنه بلند یا کاملا تخت نباشد
- پوشیدن جوراب پیشگیری از واریس در موقع کار روزانه
- مصرف مواد مغذی حاوی فیبر
- اجتناب از سیگار و الکل
- استراحت کافی
درمان واریس پا در جوانی
درمان واریس پا در جوانان به عوامل مختلفی مانند: شدت علائم، نوع واریس، وضعیت سلامتی عمومی و تاریخچه پزشکی هر فرد بستگی دارد. نکته مهم این است که پیشگیری و درمان واریس‌ها در جوانی به پیشگیری از تشدید آن در سنین بالا کمک می‌کند.
پس ضمن تاکید بر نکات پیشگیرانه واریس در جوانی در مواردی از درمان‌های دیگری نیز استفاده می‌شود که شامل:
درمان واریس خفیف: اسکلروتراپی تلفیقی با لیزر سطحی
درمان واریس شدید: لیزر درون رگی یا رادیو فرکوونسی می‌توانند برای واریس پا در جوانان مناسب باشند.
واریس مادرزادی چیست؟
واریسی که از زمان کودکی یا حتی از زمان تولد بروز می‌کند واریس مادرزادی است.
سندرم کلیپل ترنانی klippel ternaunay syndrome یکی از انواع مادرزادی است که سه مشخصه اصلی در مبتلایان وجود دارد:
- واریس طنابی
- ماه‌گرفتگی پوستی
- بزرگ‌شدن اندازه پا
این بیماران در معرض خطر لخته شدن خون در رگ‌ها هستند و توصیه می‌شود رگ‌های بزرگ واریسی برای پیشگیری از لخته درمان شوند. امکان برگشت این رگ‌های بزرگ پس از درمان در بیماری کلیپل ترنانی بسیار زیاد است لذا پوشیدن جوراب واریس به مبتلایان توصیه می‌شود.
آیا هر رگ برجسته‌ای واریس است؟
هر رگ برجسته‌ای را نباید بیماری واریس دانست. در برخی افراد به‌صورت طبیعی عروق بدن برجسته هستند ولی مشکلی از نظر عملکرد ندارند. در افراد لاغر به دلیل فقدان لایه چربی زیرپوست رگ‌های معمولی بدن به شکل رگ‌های واریسی دیده می‌شوند. ورزشکاران و افراد فعال در رشته پرورش اندام هم رگ‌های برجسته‌ای در پاها یا دست‌ها دارند که معمولاً واریس نیستند
اثر سیگار کشیدن جوانان بر بیماری واریس
سیگار حاوی دو ماده بنام‌های نیکوتین و مونوکسید کربن است. هر دوی این مواد اثر سمی بر روی قلب و وریدها دارند. مصرف درازمدت سیگار باعث اختلال عملکرد دریچه‌های وریدی و نارسا شدن آنها می‌شود. که پیش‌زمینه گشاد شدن و واریسی شدن رگ‌ها است.
جالب است بدانید اثر سیگار در شریان‌ها باعث تخریب جداره و تنگ شدن شریان است درحالی‌که سیگار روی وریدها اثر عکس داشته و آنها را گشاد می‌کند.
سؤال مکرر بیماران این است که علت واریس من چیست و نگران عود بیماری در آینده هستند.
سه علت اصلی ایجاد واریس‌های طنابی بعد از درمان موارد ذیل هستند:
- باقی‌ماندن قسمت‌هایی از ریشه واریس ( residual varices)
- عود واریس که ناشی از رکانالیزاسیون مسیر درمان شده است (true recurrent varices)
- ایجاد نارسایی و رفلاکس جدید در وریدهای دیگر (new refluxing veins)
لذا جواب‌ها باید قانع‌کننده بوده و در آینده هم بتوانیم به جواب‌های اکنون استناد کنیم.
جواب: قطعاً واریس علت اختصاصی ندارد بلکه علل زمینه‌ساز و مستعدکننده وجود دارند. مواردی مانند سابقه ضربه به پا – سابقه خانوادگی – … همیشه وجود دارند. به طوری که ضربه‌ای که مسیر عبور وریدی را از حالت نرمال درآورده یا سابقه خانوادگی که به صورت‌های مختلف مانند اختلال کلاژن‌سازی اثر می‌کند همواره باقی است. مگر بیماری که جراحی قلب باز می‌کند عود نمی‌کند.
پس جواب به بیمار این است که با درمان به‌موقع واریس طنابی از عوارض احتمالی جلوگیری می‌شود. تغییرات پوستی مانند اگزما و پیگمانتاسیون کنترل می‌شود و شما باید مراقبت‌های لازم را به عمل آورید. جملاتی مانند درمان شما بدون بازگشت است. واریس شما تمام شد و … فقط باعث سردرگمی بیمار و دردسر بعدی خواهد شد.
سؤالات شایع بیماران
کمبود چه ویتامینی باعث واریس می‌شود؟
ویتامین C در تقویت و ترمیم بافت‌های پوستی و عروق نقش دارد و کمبود آن می‌تواند باعث آسیب پوستی و صدمات عروقی شود. کمبود ویتامین E و کمبود مواد معدنی مانند سلنیوم و روی نیز ممکن است تاثیری در سلامتی عروق داشته باشند.
چه ورزش‌هایی می‌توانند باعث واریس در جوانی شوند؟
جوانان باید از ورزش‌هایی که فشار بیش از حد به وریدها می‌آورند باید اجتناب کنند. مثلاً وزنه‌برداری استرس زیادی روی عضلات شکم وارد می‌کند که برگشت وریدی از پاها به قلب را تحت‌تأثیر قرار داده و باعث واریسی شدن رگ‌های پا می‌شود.
آیا ماساژ باعث واریس می‌شود؟
خیر. ماساژ عمقی یا سطحی نمی‌تواند عامل ایجاد واریس باشد. ولی اگر دچار واریس برجسته و طنابی هستید نباید ماساژ داده شود چون ممکن است در واریس‌ها لخته ایجاد کند.
چه بخوریم که واریس نگیریم؟
کنترل وزن یکی از نکات مهم است پس کمتر بخوریم.
کنترل یبوست با مصرف مایعات و فیبر کافی از زور زدن موقع اجابت مزاج پیشگیری می‌کند و بدین‌وسیله در بیماری واریس مؤثر است.
گروه‌های مهم غذایی شامل غلات، سبزیجات، لبنیات، گوشت برای ثبات عملکرد دیواره عروق ضروری هستند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تغذیه و واریس به مقاله برای درمان واریس چه بخوریم مراجعه کنید.
خوراکی‌هایی که برای بیماری واریس مضر هستند، کدام‌اند؟
غذا اثر حیاتی بر گردش خون بدن دارد.
تغذیه صحیح می‌تواند باعث تقویت دیواره‌ها و دریچه‌های لانه‌کبوتری داخل سیاهرگ‌ها شود.
وریدهای سالم و قوی و دریچه‌هایی که درست عمل می‌کنند و نه‌تنها به پیشگیری از واریس می‌کنند بلکه تا حد زیادی باعث بهبود واریس‌های قبلی می‌شوند.
غذاهای مضر باعث شل شدن دیواره وریدها و نارسایی دریچه‌ها می‌شوند. از میان غذاهای مضر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- غذاهای نشاسته‌ای
- نمک اضافه
- غذاهای کنسروی
- غذای شور
- الکل
دریچه لانه کبوتری چه ارتباطی با واریس دارد؟
دریچه‌های لانه کبوتری مسئول اصلی هدایت خون سیاهرگی از پا به سمت قلب هستند. وقتی که این دریچه‌ها دچار اختلال شوند فشار در وریدها بالا رفته و به‌مرور بیماری واریس ظاهر می‌شود.
کلیپ واقعی از دریچه‌های لانه کبوتری را اینجا ببینید.
