آیا رگهای واریسی نیاز به درمان دارند؟
ضرورت درمان واریس صرفاً به خاطر جنبه زیبایی آن نیست؛ واریس بیماری است که باید جدی در نظر گرفته شود. شاید در ابتدا، این بیماری عارضه خاصی به همراه نداشته باشد ولی به‌مرورزمان در فعالیت‌های روزانه فرد اثرات منفی ایجاد خواهد کرد.
وریدهای واریسی رگهای متورم و بزرگ شده‌ای هستند که معمولاً در پاها به‌ویژه ناحیه ساق پا ایجاد می‌شوند. آنها ممکن است به رنگ آبی یا بنفش تیره مشاهده شوند و غالباً دارای برآمدگی و پیچ‌وتاب در ظاهر باشند. با ما همراه باشید تا اطلاعاتی درباره عوارض واریس و درمان آن خدمت شما عزیزان ارائه دهیم.
در موقعیت‌های زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
١- هرگاه روی رگ واریس سفت و دردناک شود.
٢- اگر خودبه‌خود یا با تحریک خفیف مانند خارش پوست خصوصاً در اطراف مچ دچار خونریزی شدید.
۳- اگر یک پا دچار تورم ناگهانی همراه درد شود.
در کوتاه‌مدت خیر.
ولی بهتر است به دکتر واریس مراجعه و مشاوره کنید. تعویق درمان ممکن است باعث ایجاد عوارض شود. از طرف دیگر نتیجه درمان بیمار مزمن از نظر زیبایی به‌خوبی درمان به‌موقع نخواهد بود.
ضرورت درمان واریس چگونه مشخص می‌شود؟
به نظر شما آیا می‌توان تنها از روی ظاهر، درباره ابتلای فرد به اختلال واریس قضاوت کرده و نوع آن را تشخیص داد؟ پاسخ این سؤالات منفی است. در ابتدا قبل از هر اقدامی باید معاینه دقیق و سونوگرافی رنگی داپلر برای فرد انجام شود.
با این کار ریشه‌های مهم واریس که معمولاً وریدهای پرفوران و صافن هستند از نظر میزان درگیری، نارسایی و اختلال عملکرد دریچه‌های سیاهرگی (لانه‌کبوتری) بررسی خواهند شد. در بررسی‌های کامل مشخص می‌شود که شدت و عمق بیماری چقدر است؟ آیا بیمار در آینده در خطر عوارض واریس است یا خیر؟ و در نهایت تصمیم‌گیری صحیح انجام می‌شود.
همه رگهای واریسی احتیاج به درمان دارند؟
شاید این سؤال برای شما ایجاد شود که آیا همه رگهای واریسی احتیاج به درمان دارند؟ آیا عدم به‌کارگیری مراقبت‌های درمانی در همه افراد باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد؟ در پاسخ به این سؤالات باید بگویم خیر؛ در واقع جای نگرانی نیست و همه بیماران نیاز واقعی به درمان واریس ندارند.
چرا بیماران واریس به دنبال معالجه نمی‌روند؟
سه دلیل عمده برای عدم مراجعه وجود دارد:
١- این فکر که درمان زمان زیادی از آنها خواهد گرفت و به‌اصطلاح از کار و زندگی می‌افتند، اما این تفکر اشتباه بوده و امروزه درمان واریس متحول شده با پیشرفت تکنولوژی و روش‌های درمانی جدید، در کمتر از یک ساعت انجام می‌گیرد بستری نداشته دوران نقاهت ندارد و فردای درمان می‌توان سرکار روزانه حاضر بود.
٢- دوم اینکه فکر می‌کنند واریس درمان ندارد و پس از درمان عود خواهد کرد، در ادامه مطلب به این موضوع هم پرداخته‌ایم.
٣- آگاهی کافی از عوارض و خطرات واریس درمان نشده وجود ندارد.
کدام نوع رگهای واریسی نیاز به مراجعه و بررسی تشخیصی دارند؟
در این قسمت انواع وریدهای واریسی را بررسی خواهیم کرد. تشخیص نوع رگهای درگیر و معالجه صحیح آن می‌تواند در روند درمان و سرعت آن مؤثر واقع شود.
رگهای ریز عنکبوتی
رگهای واریسی عنکبوتی که در سطح پوست مشاهده می‌شوند، در میان مردم به‌عنوان واریس ریز مویرگی نیز معروف هستند. معمولاً علائم بالینی خاص و دردی به همراه نخواهند داشت و به‌صورت شبکه‌ای از مویرگ‌های آبی و قرمز روی پاها ظاهر می‌شوند. این نوع وریدها زیبایی ظاهری پاها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ضمن به جز این عارضه، مشکل دیگری برای فرد ایجاد نخواهند کرد؛ بنابراین می‌توان گفت درمان آنها، مگر برای بهبود زیبایی پا ضرورتی ندارد. اما در مواردی ممکن است همین مویرگ‌ها از علائم واریس نهفته مهمی باشد.
واریس عنکبوتی در چه زمانی نیاز به بررسی و سونوگرافی دارد؟
وجود مویرگ‌های ریز قرمز و آبی ممکن است علامت واریس ریشه‌دار طنابی نهفته‌ای باشد که هنوز در سطح پوست ظاهر نشده است و تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع واریس نهفته از عوارض ظاهری و خطرات احتمالی در آینده پیشگیری خواهد کرد. پس توصیه می‌شود واریس‌های مویرگی درصورتی‌که همراه علائمی مانند خستگی و سنگینی پا، گرفتگی و درد ناگهانی شبانه در ساق پاها باشند حتماً مورد معاینه و بررسی قرار گیرند.
رگهای برجسته طنابی
این نوع رگ‌ها در اصطلاح مانند طنابی پیچ‌خورده هستند و به‌صورت برآمده و پر پیچ‌وخم ظاهر می‌شوند. البته هر رگ برجسته‌ای بیماری نیست و خطر یا عارضه‌ای به دنبال ندارد بررسی دقیق و سونوگرافی داپلر ریشه رگ‌ها می‌تواند اختلال دریچه‌های لانه‌کبوتری و نارسائی وریدی را مشخص نماید.
درصورتی‌که رگ برجسته‌ای در زمینه ریشه بیمار و نارسا باشد واریس طنابی است و توصیه به درمان می‌شود و اگر ریشه سالم بوده و نارسایی وجود نداشته باشد رگ برجسته سالم است و درمان لازم نیست.
واریس نهفته
در برخی از مبتلایان به اختلال واریس، وریدها نمایان نمی‌شوند. در این حالت فرد علائمی همچون تورم، تغییر رنگ پوست پا، درد، احساس سنگینی در پاها و گرفتگی عضله پا در هنگام خواب را احساس می‌کند. این علامت‌ها زنگ خطری برای فرد به‌حساب می‌آیند و ضرورت دارد مورد معاینه قرار گرفته و سونوگرافی انجام شود. درصورتی‌که سونوگرافی، نارسائی وریدی را نشان دهد درمان توصیه می‌شود.
در چه صورتی درمان واریس لازم است؟
اگر بیماری از نظر سلامتی هیچ مشکلی ندارد و فقط از ظاهر پا ناراضی است باید مشکل بیمار رفع شود و درمان لازم است.
اگر در بیماری ظاهر پاها اهمیتی ندارد ولی دچار نارسایی واریس طنابی و ریشه‌دار است خصوصاً اگر علایم بیماری را هم داشته باشد یعنی عصرها پا متورم خسته و سنگین می‌شود درد شبانه ساق ایجاد می‌شود قبل از بروز عوارض توصیه به درمان واریس می‌شود. عوارض عدم درمان واریس را در ادامه مرور خواهیم کرد. در چه افرادی احتمال بروز عوارض واریس بیشتر است؟
- اگر خانمی با اختلال واریس تصمیم به بارداری دارد، درمان این بیماری اهمیت بالایی پیدا خواهد کرد؛ زیرا اگر درمان مناسب صورت نگیرد خطر ایجاد لخته خون در دوران حاملگی و زایمان، مادر را تهدید می‌کند.
- اگر بیمار واریس داشته و قرار باشد تحت عمل‌های ارتوپدی سنگین قرار بگیرد، باید قبل از عمل اقدام به درمان کند. در جراحی‌های ارتوپد، یکی از عوارضی که احتمال بروز آن وجود خواهد داشت ایجاد لخته خون (ترومبوز) است.
- اگر بیمار بالای ۵۰ سال واریس برجسته داشته و قصد سفرهای هوایی طولانی بیش از ۴ ساعت داشته باشد هم ترجیحاً توصیه می‌شود واریس را درمان کند.
درمان واریس قطعی و بدون بازگشت است؟
یکی از مسائلی که ذهن افراد را درگیر کرده است احتمال برگشت‌پذیری بیماری است. همین تفکر سبب شده تا عده‌ای از بیماران ضرورت درمان واریس را نادیده بگیرند. به این نکته توجه کنید که شما هر چه دیرتر به سراغ معالجه بروید، بیماری شما پیشرفت می‌کند و مدت‌زمان درمان افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین ریسک بروز عوارض نیز افزایش می‌یابد. درصورتی‌که عوارض ظاهر شوند، نتیجه درمان نیز کامل و دلخواه نخواهد شد.
درمان بیماری‌ها از جمله درمان واریس موقعی قطعی و بدون بازگشت است که:
- درمان به‌موقع و کامل انجام شود.
- پیشگیری بعد از درمان ازجمله رفع عوامل زمینه‌ساز بیماری به‌دقت توسط بیمار اجرا گردد.
روش‌های درمانی واریس
در گذشته تنها راه درمان مؤثر واریس جراحی بود. امروزه راه‌های درمان متفاوتی برای این اختلال وجود دارد. بسته به اینکه بیماری به چه میزانی پیشرفت کرده، روش مناسب درمانی توسط پزشک انتخاب خواهد شد.
درمان با لیزر
یکی از روش‌های کاربردی درمان واریس، لیزر است. لیزرهای متفاوتی برای درمان واریس استفاده می‌شوند. لیزرهای سطحی برای درمان مویرگ‌های عنکبوتی نتایج بسیار خوبی داشته‌اند. لیزرهای درون‌رگی هم برای برطرف‌کردن رگهای برجسته طنابی مؤثر هستند. استفاده از انواع مختلف لیزر برای درمان واریس باعث سرعت عمل بیشتر و تسهیل روند بهبودی در واریس شده است به‌طوری‌که به گفته‌ای معجزه درمان واریس با لیزر تحقق‌یافته است.
رادیوفرکوئنسی (RF)
یکی دیگر از شیوه‌های درمانی نوین واریس، رادیو فرکانسی یا همان RF است. این روش درمانی نیز به‌صورت درون‌رگی و برای درمان واریس‌های ریشه‌ای کاربرد دارد. RF به طور معمول 20 دقیقه طول می‌کشد. در رادیوفرکوئنسی نیز مانند لیزر احتیاجی به بیهوشی نیست و با بی‌حسی موضعی به انجام می‌رسد.
در این روش درمانی به داخل رگ‌ها حرارتی در حد 120 درجه سانتی‌گراد فرستاده می‌شود. این گرما موجب تخریب و جمع شدن عروق خواهد شد. سرعت عمل در این روش بسیار بالاتر بوده و در مورد رگهای برجسته درشت نتیجه بهتری دارد.
اسکلروتراپی یا تزریق
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان واریس اسکلروتراپی یا تزریق است. در این روش محلول یا فوم اسکلروتراپی با سوزن‌های ریز به داخل مویرگ یا رگ برجسته تزریق می‌شود. داروی تزریقی باعث می‌شود جدار داخلی رگ دچار التهاب شده و کم، کم چروکیده و جذب گردد. اسکلروتراپی یا تزریق بهترین روش برطرف‌کردن مویرگ‌های عنکبوتی است.
جراحی واریس
قدیمی‌ترین روش درمان واریس جراحی است. جراحی واریس هم به‌مرورزمان دستخوش تغییرات بهینه شده و روش‌های جراحی پیشرفته‌تر شده‌اند. عوارض کمتر و نتیجه بهتر با روش‌های جدیدتر اندوسکوپیک جراحی حاصل شده است.
جوراب واریس
ضرورت درمان واریس باعث شده برخی از افراد بدون مراجعه به متخصص به استفاده از جوراب‌های واریس بپردازند. این جوراب‌ها با فشردن دائم پاها، به جریان مؤثر خون کمک خواهند کرد. جوراب‌های واریس می‌توانند از تورم و دردهای ناشی از واریس بکاهد.
برخی از افراد شاغل که ساعت‌های طولانی می‌ایستند، به‌منظور پیشگیری از بروز رگهای واریسی از این جوراب‌ها استفاده می‌کنند. باتوجه‌به انواع مختلف جوراب واریس و کاربردهای متفاوت آنها بهتر است این درمان خانگی با نظر متخصص به کار گرفته شود.
انتخاب جوراب واریس مناسب، نحوه نگهداری و پوشیدن آن و بسیاری موارد دیگر مربوط به جوراب، همراه با فیلم و کلیپ‌های آموزشی را در مقاله نحوه استفاده از جوراب واریس ببینید.
درمان خانگی واریس
درمان‌های خانگی واریس بیشتر به‌منظور پیشگیری بکار می‌روند ولی در صورت بروز بیماری رعایت روش‌های ساده خانگی در کنترل علائم بیماری بسیار مؤثر هستند.
پاهایتان را بالا نگه دارید
نگه داشتن پا هم سطح یا بالاتر از قلب به بهبود جریان خون دراندام‌های تحتانی کمک خواهد کرد. اگر قرار است برای مدت زمانی طولانی، بنشینید و یا ساعت‌ها سرپا بایستید، پیشنهاد می‌کنیم در انتهای روز پاهای خود را کمی بالاتر از بدن به دیوار بچسبانید. این کار به جریان خون کمک کرده و باعث احساس راحتی در پاها می‌شود.
ماساژ
ماساژ دادن پاها به کمک روغن‌های مخصوص واریس و یا حتی کرم‌های مرطوب‌کننده سبب احساس خوشایندی در شما خواهد شد. در این روش دقت کنید که فشار مستقیم بر روی رگ‌ها وارد نشود. زیرا اگر شما دچار اختلال واریس باشید، با این کار امکان آسیب به رگ وجود دارد.
عوارض واریس درمان نشده چیست؟
واریس شاید در نگاه اول کم‌اهمیت به نظر بیاید اما به‌تدریج عوارضی را در فرد به وجود می‌آورد. این عوارض به‌تدریج افزایش‌یافته و علاوه بر اینکه زیبایی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد بر کیفیت زندگی او نیز تأثیر می‌گذارد. عوارض ناشی از عروق واریسی مزمن در برخی بیماران آزاردهنده خواهد بود و حتی ممکن است در انجام امور روزمره نرمال انسان تداخل کند.
تورم همراه با درد
در ابتدا نشانه‌ای از ورم و درد در بیمار مشاهده نمی‌شود ولی با پیشرفت بیماری به‌تدریج تورم در پا مشاهده خواهد شد و به دنبال آن انواع مختلف درد (دردهای خفیف و مبهم تا دردهای تیز و شدید) به وجود می‌آیند. این دردها می‌توانند در توانایی راه رفتن فرد اثر بگذارند.
ترومبوز (لخته خون) در وریدهای سطحی
یکی دیگر از عوارض مشاهده شده در مبتلایان به واریس، ترومبوفلبیت به معنی ورید ملتهب یا لخته شدن خون در وریدهای (رگهای) سطحی است. سفت شدن رگهای واریسی، همراه با درد و قرمزی از علائم این عارضه محسوب می‌شوند.
خونریزی (هموراژی)
رگهای واریسی به علت سطحی و شکننده بودن در برخورد با اشیا مختلف، ممکن است دچار پارگی و خونریزی شوند.
اگزمای وریدی
در واریس در صورت وجود درد یا عدم بروز این عارضه آزاردهنده، اختلال در خون‌رسانی مشاهده می‌شود. به دنبال این اختلال ممکن است پوست اطراف وریدها خشک شود و احساس خارش به وجود آید. اگر به این عارضه توجهی نشود موجب زخم‌های واریسی خواهد شد. این مسئله به‌وضوح ضرورت درمان واریس را نشان می‌دهد.
تغییر رنگ پوست
با افزایش طول دوره بیماری و عدم پیگیری درمان ممکن است، مقدار اندکی خون از رگهای واریسی به داخل پوست ناحیه اطراف قوزک پا منتشر شده و مواد ناشی از تجزیه گلبول‌های قرمز، هاله قهوه‌ای رنگی ایجاد کند.
زخم پای واریسی
در موارد پیشرفته واریس، زخم‌هایی در اطراف قوزک پا مشاهده خواهند شد. این زخم‌ها معمولاً مزمن و عودکننده بوده و بسیار دردناک هستند. درمان زخم واریس احتیاج به زمان و مراقبت ویژه دارد.
مواردی که می‌توان اقدامات درمانی صورت نگیرد
همان‌طور که قسمت بالا اشاره کردیم در صورت ابتلا به واریس رگهای ریز عنکبوتی، می‌توان از اقدامات درمانی چشم‌پوشی کرد. مگر اینکه بیمار برای زیبایی ظاهر پاهایش به دنبال معالجه باشد.
در مراحل ابتدایی واریس نیز، ضرورت درمان واریس حیاتی نیست. امکان دارد پزشک ترجیح دهد به‌جای روش‌های درمانی مثل درمان با لیزر، از بیمار بخواهد به مدت 6 ماه تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کند.
به‌عنوان‌مثال ممکن است استفاده مداوم از جوراب‌های واریس را که یکی از روش‌های مؤثر محسوب می‌شوند پیشنهاد دهد. افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن نیز تأثیر به سزایی در درمان اختلال رگهای واریسی دارد. در صورت موفقیت‌آمیز بودن این روش‌ها، روند درمانی به همین شکل ادامه پیدا می‌کند. در غیر این صورت، روش‌های درمانی قطعی توصیه خواهد شد.
واریس و اضافه وزن
اگر بیماران به‌موقع اقدام به درمان مناسب نکنند، پیشرفت واریس در میزان فعالیت فرد اثرات منفی برجای می‌گذارد. در بعضی افراد محدودیت در حرکت کردن به وجود خواهد آمد. به دنبال این بی‌تحرکی اضافه وزن رخ می‌دهد. از طرفی نداشتن فعالیت بدنی مناسب و چاقی باعث تشدید علائم واریس و افزایش احتمال بروز عوارض خواهد شد. این موضوع به این معنی است که اضافه وزن و واریس داخل یک چرخه هستند و اگر یکی از این اجزا کنترل نشود، فرد دچار مشکلات بیشتری خواهد شد.
اثر تغذیه بر واریس
امروزه تأثیر تغذیه در پیشگیری، کنترل و درمان بیماری‌ها بر کسی پوشیده نیست. در ادامه نکات تغذیه‌ای مناسب واریس را با شما در میان خواهیم گذاشت.
- ویتامین‌های گروه B: این ویتامین‌ها که به گردش خون کمک می‌کنند در تن ماهی، غلات و جو دو سر یافت خواهند شد.
- رژیم‌های لاغری: اضافه وزن یکی از عوامل مؤثر در ایجاد واریس است. غذاهای پرکالری، آجیل، شیرینی و… از جمله مواردی هستند که باید خوردن آنها را تا حد زیادی کم کنیم.
- پرهیز از مصرف الکل و کافئین: الکل و کافئین به دلایل متعدد در فرد مبتلا به واریس، می‌توانند سبب افزایش آسیب‌های وارده به فرد شوند.
- منع مصرف غذاهای آماده: غذاهای کنسروی با داشتن ماده‌ای شبیه به استروژن احتمال ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد.
- استفاده از غذاهای کم‌نمک: کنترل مصرف نمک می‌تواند با جلوگیری از احتباس مایعات و کنترل فشار در بهبود وضعیت رگ‌ها مؤثر واقع شود.
هزینه درمان واریس
برخی از افراد ضرورت درمان واریس را به دلیل هزینه‌های آن نادیده می‌گیرند. درحالی‌که امروزه درمان واریس تحت پوشش شرکت‌های بیمه قرار گرفته است. کلینیک واریس دکتر اقدسی با اکثر بیمه‌های تکمیلی برای درمان واریس طنابی قرارداد مستقیم دارد. به این نکته توجه کنید که حتی اگر شما تحت حمایت بیمه نیستید، هزینه‌ای که برای درمان واریس می‌پردازید به بهبود کیفیت زندگی شما کمک خواهد کرد. اگر به علت مالی پیگیر معالجه نیستید، بدانید که هزینه‌هایی که برای درمان واریس در مراحل پیشرفته و یا کنترل عوارض بیماری باید بپردازید، چندین برابر هزینه‌های اولیه است.
سخن پایانی
واریس به دلیل ابتلای یک نفر از هر چهار نفر، بیماری شایعی محسوب می‌شود. افزایش سن، جنسیت و چاقی از جمله عوامل مؤثر بر این اختلال هستند. این نکته را فراموش نکنید که بی‌توجهی به علائم این بیماری سبب پیشرفت بیماری و بروز عوارض خواهد شد و بر کیفیت زندگی شما نیز اثرات منفی اعمال می‌کند. از شما بسیار سپاس‌گزاریم که تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید.
