واریس پا

علت ورم مچ پا همراه با درد چیست؟

علت ورم مچ پا

علت ورم پا اکثر مواقع به دلیل آسیب‌دیدگی یا اِدِم است. اصطلاح اِدِم به معنی تورم در اثر تجمع مایعات اضافی در نقطه‌ای خاص بکار می‌رود. اِدِم به‌خصوص در قسمت پایین ساق پا، مچ پا و پا شایع است. علت‌های مختلفی برای ورم شدن مچ پا وجود دارد. در این مقاله، ما 12 علت تورم مچ پا را بررسی می‌کنیم و برخی از بهترین گزینه‌های درمانی را پوشش می‌دهیم.

کمبود برخی از ویتامین‌ها از جمله ویتامین D -‌ B1- B12 و ویتامین C می‌تواند باعث ایجاد ورم در پا شود. همچنین کمبود منیزیم در خانم‌های باردار باعث بروز ورم می‌شود اما تصمیم گیری در خصوص علت ورم نیاز به انجام آزمایش دارد.

درصورتی‌که زمان کافی برای مطالعه کامل این مقاله را ندارید، با کلیک روی خلاصه مقاله به اطلاعات کلیدی و مختصر و مفیدی دریافت کنید.

1- علت ورم مچ پا همراه با درد چیست؟

در صورتی که تورم مچ پا در بدن شما با درد همراه بود، ممکن است دلایل زیر باعث بروز چنین عارضه‌ای شده باشند:

  • آسیب رسیدن به پا

آسیب های فیزیکی مثل پیچ خوردگی مچ پا یا ضربه و التهاب مچ پا موجب تورم در این ناحیه می‌شود که می‌توان از روش‌های خانگی مثل كمپرس سرما، استراحت یا جوراب‌های تنگ برای درمان این مشکل استفاده کرد. در صورتی كه ظرف يكی دو روز بهتر نشد لازم است توسط پزشک معاينه شود.

  • ورم مچ پا در اثر سلولیت

سلولیت یکی از دلایل اصلی تورم مچ پا است که عامل ایجاد آن عفونت‌های باکتریایی هستند. از علائم سلولیت، قرمزی، گرم شدن پوست و تورم است. سلولیت در واقع بیماری عفونی است و ممکن است به دنبال زخم سطحی پوستی بروز نماید.

2- ورم مچ پا بر اثر عوارض جانبی دارو

مصرف برخی داروهایی که موجب تورم مچ پا می‌شود شامل:

  • داروهای ضدافسردگی
  • قرص‌های پیشگیری از بارداری
  • قرص‌های دارای تستوسترون
  • قرص فشار خون مانند آملودیپین
  • استروئیدها

3- ورم مچ پا بر اثر نارسایی وریدی

نارسایی وریدی مزمن به علت اختلال عملکرد دریچه‌های وریدی پا را بروز می‌کند. وقتی دریچه‌های لانه کبوتری وریدهای عمقی ویا سطحی درست کار نکنند خون به سمت قلب هدایت نشده و به عقب یعنی به سمت مچ پا برگشت می‌کند؛ و بیمار دچار علائم ورم پاها در قسمت مچ می‌شود و ممکن است دردناک هم باشد.

4- ورم مچ پا بر اثر ایجاد لخته خون

از علامت‌های مهم لخته شدن خون در وریدهای پا تورم است. این تورم معمولاً به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و همراه با درد است.

5- ورم مچ پا در بارداری

در دوران بارداری ورم پاها بسیار شایع بوده و در سه ماهه سوم شدت آن بیشتر می‌شود. تورم مچ پا در این دوره معمولاً فیزیولوژیک یعنی طبیعی است و معمولا همراه درد نیست.

*البته لازم است حداقل یک بار توسط پزشک ویزیت و معاینه انجام گیرد و حتماً فشار خون مادر باردار نیز بررسی شود. مسمومیت حاملگی با دو علامت مهم ورم و فشارخون بالا همراه است که از اورژانس‌های بارداری است.

  • کنترل ورم مچ پا در بارداری
  • کاهش مصرف نمک
  • اجتناب از مصرف کافئین
  • پوشیدن کفش‌های راحت
  • پوشیدن جوراب‌های ساپورت
  • اجتناب از ایستادن و نشستن به مدت طولانی
  • تحرک کافی

*مجدداً لازم به ذکر است اگر تورم جزئی بوده، مسئله‌ای نیست ولی تورم‌های ناگهانی شدید می‌تواند نشانگر مسمومیت حاملگی و خطرناک باشد.

6- ورم مچ پا در اثر نارسایی قلبی

زمانی که قلب نتواند به اندازه کافی خون را پمپ کند، نارسایی قلب به وقوع خواهد پیوست. این مسئله به مرور زمان موجب تورم پاها و موجب می‌شود. نارسایی قلبی بر عملکرد کلیه و ترشح مایعات نیز تاثیر گذار است. این ورم معمولا همراه درد نیست.

7- ورم مچ پا بر اثر بیماری مزمن کلیوی

بیماری مزمن کلیوی از علل دیگر ورم پا محسوب می‌شود. به همین دلیل یکی از آزمایشات مهم  ارزیابی تورم در پاها آزمایش صحت عملکرد کلیه‌ها است. این آزمایش شامل آزمایش خون یعنی BUN و CR است. ممکن است آزمایشات تکمیلی بیشتر از جمله آزمایش ادرار هم درخواست شود.

البته این حالت تورم معمولا همراه درد نیست.

8- آیا بیماری کبدی می‌تواند موجب تورم مچ پا شود؟

بله یکی از دلایل مهم تورم پاها بیماری کبد است.

کبد یک پروتئین مهم بنام آلبومین می‌سازد. وقتی کبد بیمار می‌شود میزان آلبومین در خون کاهش می‌یابد. آلبومین یک پروتئین مفید در بدن است که کمبود آن باعث خروج مایعات از عروق خونی می‌شود و تورم پا مشاهده خواهد شد.

یکی از آزمایشات بررسی تورم در پاها اندازه‌گیری Serum albumin است. البته این حالت تورم معمولا همراه درد نیست.

برای اطلاعات بیشتر درباره ورم مچ پا همراه با درد حتما کل متن مقاله را مطالعه نمایید

علت ورم مچ پا همراه با درد​

علت‌های احتمالی ورم مچ پا عبارت‌اند از:

آسیب پا یا مچ پا

ممکن است فرد به دلیل آسیب‌دیدگی در مچ پا یا پا دچار التهاب شود. افرادی که از ناحیه پا یا مچ پا آسیب می‌بینند، ممکن است در آن ناحیه دچار التهاب شده و باعث تورم آن شوند. پیچ‌خوردگی مچ پا یکی از آسیب‌های شایع‌ است. انجمن ارتوپدی پا و مچ پا آمریکا درمان‌های خانگی زیر را برای پیچ‌خوردگی مچ پا توصیه می‌کند:

  • استراحت کردن
  • بستن مچ پا
  • استفاده از یخ در یک‌پارچه نازک بیش از 20 دقیقه
  • استفاده از جوراب‌های تنگ
  • بالابردن پا نسبت به کمر

ورم مچ پا در اثر سلولیت

به عفونت‌های باکتریایی در پوست سلولیت گفته می‌شود. افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض عفونت باکتریایی سلولیت بیشتر هستند. سلولیت می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم شود، از جمله قرمزی، گرم‌شدن پوست و تورمی که به‌سرعت گسترش می‌یابد. در موارد نادر، سلولیت بدون درمان می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. افراد مبتلا به سلولیت نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک دارند.

اگر تورم پس از چند روز درمان کاهش نیافت یا بدتر شد، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

آیا تا به حال متوجه حس سنگینی پا شده‌اید؟ شما تنها کسی نیستید که احساس سنگینی در پاها را تجربه کرده است. این حس ناخوشایند برای تعداد زیادی از مردم پیش می‌آید.

علت سنگینی پاها

ورم مچ پا

عوارض جانبی داروها علت ورم مچ پا

برخی از داروهایی که عوارض آنها می‌توانند باعث ورم مچ پا به‌عنوان یک عارضه جانبی شوند، عبارت‌اند از:

  • داروهای ضدافسردگی
  • قرص‌های جلوگیری از بارداری و سایر قرص‌های حاوی استروژن
  • قرص‌های حاوی تستوسترون
  • مسدود کننده‌های کانال کلسیم که برای درمان فشارخون بالا تجویز می‌شوند.
  • استروئیدها

بیماری پرفشاری خون در بین مردم به نام فشارخون بالا شناخته می‌شود. یکی از راه‌های کاهش فشارخون درمان دارویی است.

 قرص فشار خون

ورم مچ پا و مشورت با پزشک

ورم مچ پا در اثر نارسایی وریدی مزمن

متداول‌ترین نوع “اِدِم” مربوط به نارسایی وریدی مزمن است. نارسایی وریدی مزمن یک بیماری است که دریچه‌های وریدی پا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این دریچه‌ها معمولاً باعث می‌شوند که خون به سمت قلب جریان یابد. اما در نارسایی وریدی مزمن دریچه‌ها ازکارافتاده و اجازه می‌دهند مقداری خون به سمت عقب جریان یابد و در قسمت پایین ساق پا و مچ پا جمع شود.

اگرچه نارسایی مزمن وریدی عوارض شدیدی ندارد اما می‌تواند دردناک و ناراحت‌کننده باشد. همچنین ممکن است تغییرات قابل‌توجهی در پوست ایجاد کند. پزشک می‌تواند به فرد مبتلا به نارسایی وریدی مزمن کمک کند تا یک برنامه درمانی شخصی داشته باشد.

برخی گزینه‌های درمانی نارسایی مزمن وریدی عبارت‌اند از:

  • بالابردن پاها برای بهبود جریان خون
  • پوشیدن جوراب‌های تنگ و فشاری برای کاهش تورم
  • مصرف داروهایِ رقیق کننده خون مانند: قرص آسپرین
  • ابلاسیون فرکانس رادیویی که از گرما برای بستن ورید آسیب‌دیده استفاده می‌کند.
نارسایی وریدی مزمن

ورم پا یکی از مشکلات شایع در دوران سالمندی است. ورم پا ممکن است نشانۀ بیماری خاصی مانند نارسایی قلبی باشد یا فقط در اثر کم‌تحرکی و نشستن طولانی‌مدت ایجاد شده .

علت ورم پا در سالمندان

لخته‌های خون علت ورم مچ پا

گاهی اوقات، ممکن است یک لخته خون یا “ترومبوز” در یکی از وریدهای بازو یا پا ایجاد شود. این ترومبوز ورید عمقی (DVT) نامیده می‌شود و نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد. ترومبوز ورید عمقی مانع جریان خون برگشتی به قلب می‌شود و باعث جمع‌شدن آن خون در اندام آسیب‌دیده می‌شود.

گاهی اوقات، بدن می‌تواند با هدایت تدریجی خون از طریق وریدهای کوچک‌تر مجاور، انسداد را جبران کند. باگذشت زمان، این وریدها بزرگ‌تر شده و قادر به تخلیه خون از اندام نمی‌شوند. اگر اندازه این وریدها زیاد نشود، ممکن است اندام متورم بماند. به درد و تورم مداوم پس از ترومبوز ورید عمقی، سندرم پس از ترومبوز گفته می‌شود. افرادی که ترومبوز ورید عمقی را تجربه می‌کنند، باید موارد زیر را در نظر بگیرند:

  • استفاده از جوراب‌های تنگ و فشاری برای تقویت جریان خون
  • مصرف داروهای ضدانعقاد خون یا رقیق‌کننده خون مثل: وارفارین
  • بالا نگه‌داشتن اندام آسیب‌دیده
  • استنت گذاری درون وریدی که عملکردی مشابه با استنت قلب دارد با این تفاوت که جراح لوله‌ای به نام استنت را به داخل ورید وارد می‌کند تا آن را باز نگه دارد.

بیماری لخته شدن (ترومبوز) وریدهای عمقی پا (به‌اختصار DVT) به دنبال بی‌حرکتی طولانی‌مدت یا برخی بیماری‌های خاص در فرد ایجاد گردیده و ممکن است خطرات قابل‌توجهی را برای وی به همراه داشته باشد

درمان قطعی لخته خون

لخته های خون علت ورم مچ پا

علت ورم مچ پا در بارداری

تورم مچ پا یکی از عوارض جانبی شایع در بارداری است. در دوران بارداری، بدن برای حمایت از جنین درحال‌رشد، خون و مایعات بیشتری تولید می‌کند. ورم در بارداری یک عارضه جانبی شایع است، به‌خصوص در سه‌ماهه سوم بارداری. این حالت می‌تواند روی مچ پا، ساق پا، پاها، صورت و دست‌ها تأثیر بگذارد.

تورم جزئی طبیعی و معمولاً بی‌ضرر است. بااین‌حال، تورم ناگهانی دست و صورت می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری بالقوه تهدیدکننده زندگی به نام پره اکلامپسی باشد. زنانی که در طول بارداری تورم خفیفی را تجربه می‌کنند ممکن است با درمان‌های خانگی بهتر شوند. مواردی مانند:

  • مصرف غذاهای سرشار از پتاسیم
  • کاهش مصرف نمک
  • اجتناب از مصرف کافئین
  • پوشیدن کفش‌های راحت
  • پوشیدن جوراب‌های ساپورت
  • اجتناب از ایستادن به مدت طولانی
  • بالابردن پا هنگام استراحت
  • استفاده از کمپرس سرد
  • پوشیدن لباس‌های گشاد
  • محدودکردن زمان ماندن خارج از منزل در هوای گرم
  • استراحت در استخر

یکی از شکایت‌های شایع در بین زنان باردار گشاد شدن عروق و ظاهر شدن رگ‌های طنابی شکل یا همان رگ‌های واریسی در پاها است.

خطرات واریس در بارداری

تورم

علت ورم پا در دوران بارداری در اثر پره اکلامپسی

پره اکلامپسی یک بیماری تهدیدکننده زندگی است که می‌تواند در سه‌ماهه دوم یا سوم بارداری یا حداکثر 6 هفته پس از زایمان رخ دهد. پره اکلامپسی با فشارخون بالا و پروتئین در ادرار به طور خطرناکی مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کند، از جمله:

  • سردرد
  • تغییر در بینایی
  • افزایش وزن
  • اِدِم (آب آوردن)

پره اکلامپسی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، می‌تواند جنین را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. پره اکلامپسی نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. درمان آن ممکن است شامل داروهایی برای جلوگیری از تشنج و کاهش فشارخون باشد. زایمان کودک مؤثرترین روش درمان است، اگرچه برخی از زنان ممکن است علائم بدتری را قبل از بهبودی تجربه کنند.

اندازه‌گیری فشارخون، سرنخی از نحوه عملکرد قلب در پمپ خون در شریان‌ها را به دست می‌دهد. فشارخون اندازه‌گیری شده، در تصمیم‌گیری پزشک برای درمان و حفظ فشار خون سالم مؤثر است.

اندازه گیری فشار خون

پره اکلاسپسی

اِدِم لنفاوی علت ورم مچ پا

اِدِم لنفاوی نوعی تورم است که بر بافت‌های نرم بازوها یا پاها از جمله مچ پا تأثیر می‌گذارد. این حالت به دلیل تجمع مایعی به نام لنف است. این ماده عمدتاً از گلبول‌های سفید تشکیل شده است که به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند.

ادم لنفاوی زمانی رخ می‌دهد که انسداد یا آسیب دیگری به سیستم لنفاوی وارد شود. سیستم لنفاوی شبکه‌ای از بافت‌ها و اندام‌هاست که به خلاص شدن بدن از عفونت و متعادل نگه‌داشتن مایعات کمک می‌کند.

ادم لنفاوی می‌تواند در اثر عفونت، سرطان و برداشتن غدد لنفاوی از طریق جراحی ایجاد شود.

برخی از بیماری‌های ژنتیکی و ارثی نیز می‌توانند باعث اِدِم لنفاوی شوند. آسیب به سیستم لنفاوی برگشت‌ناپذیر است، بنابراین هدف از درمان این است که تورم را کاهش داده و از علائم دیگر جلوگیری کرد.

درمان‌های بالقوه عبارت‌اند از:

  • پوشیدن لباس و بانداژهای فشاری
  • افزایش ضربان قلب و تنفس از طریق ورزش
  • ماساژ آرام توسط یک درمانگر که در زمینه درمان اِدِم لنفاوی آموزش‌دیده است.

تورم پاها می‎‎‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مهمی مانند مشکلات قلبی، کلیوی و کبدی باشد.

بهترین قرص برای ورم پا

ورم مچ پا در اثر نارسایی قلبی

نارسایی قلبی زمانی رخ می‌دهد که قلب دیگر نتواند خون را به همان اندازه که لازم است پمپ کند. سه نوع مختلف از نارسایی قلبی وجود دارد:

  • نارسایی قلب چپ
  • نارسایی قلب راست
  • نارسایی احتقانی قلب

در نارسایی قلب راست و نارسایی احتقانی قلب، کاهش جریان خون از قلب وجود دارد و باعث می‌شود خون به داخل وریدها برگردد. این امر ممکن است منجر به تجمع مایعات در بافت‌ها، از جمله پاها و مچ پاها شود. نارسایی قلبی بر روی کلیه‌ها نیز تأثیر می‌گذارد و توانایی آن‌ها در حذف نمک و آب از بدن کاهش می‌یابد. این امر بیشتر به اِدِم کمک می‌کند.

اگر گرفتگی‌های دردناک پاهایتان، شما را نیمه شب از خواب بیدار می‌کند، بهتر است بدانید که شما تنها شخصی که این درد را تجربه می‌کند، نیستید.

علت درد ساق پا هنگام خواب

ورم مچ پا در اثر نارسایی قلبی

سکته قلبی ممکن است در هر شرایط و در هر سنی اتفاق افتد. پس بهتر است قبل از هر چیزی علائم این شرایط خطرناک را بدانید تا زودتر متوجه شرایط خود شوید.

علائم سکته قلبی قبل از وقوع

ورم مچ پا بر اثر بیماری مزمن کلیوی

ورزش منظم می‌تواند به حفظ عملکرد کلیه‌ها کمک کند. بیماری مزمن کلیوی به آسیب دائمی کلیه اشاره دارد که می‌تواند باگذشت زمان بدتر شود. فرد ممکن است هیچ علامتی را تا زمانی که در مراحل پایانی بیماری وارد شود، (نارسایی کلیوی یا بیماری کلیوی در مرحله نهایی ESRD) تجربه نکند.

در این مرحله از بیماری، کلیه‌ها برای ازبین‌بردن مواد زائد و مایعات اضافی بدن، تلاش می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به طیف وسیعی از علائم، از جمله ورم در مچ پا شود. فاکتورهای سبک زندگی سالم می‌توانند به حفظ عملکرد کلیه‌ها تا حد ممکن کمک کنند، مانند:

  • کاهش مصرف نمک و چربی در رژیم غذایی
  • حفظ وزن سالم
  • حفظ فشارخون سالم
  • ورزش روزانه به مدت حداقل 30 دقیقه
  • آگاهی از عوارض سیگار کشیدن و ترک سیگار
  • محدودکردن مصرف الکل
  • کنترل سطح قند خون

وزن بالا و چاقی از عوامل شناخته شده بروز مشکلات وریدی از جمله واریس و نارسایی مزمن وریدی شناخته می‌شود. وزن به‌تنهایی نشانه تناسب‌اندام یا اضافه‌وزن نیست و باید نمایه توده بدنی یا همان BMI محاسبه شود.

محاسبه BMI بر اساس سن

بیماری مزمن کلیوی

بیماری کبدی علت ورم مچ پا

کبد سالم پروتئینی به نام آلبومین تولید می‌کند. آلبومین از نشت مایعات از عروق خونی و بافت‌های اطراف آن‌ها جلوگیری می‌کند. سطح بسیار کم آلبومین به دلیل بیماری کبدی می‌تواند باعث تجمع مایعات در پاها، مچ پا و شکم شود.

پزشک ممکن است داروهایی را برای شما تجویز کند و در مورد برخی روش‌های ساده در زندگی روزمره که می‌توانند به جلوگیری یا کاهش سرعت آسیب کبدی کمک کنند، به شما مشاوره دهد. کارهایی مانند:

  • ورزش منظم
  • داشتن یک رژیم غذایی سالم
  • محدودکردن مصرف نمک
  • اجتناب از مصرف الکل
سطح بسیار کم آلبومین

ورم مچ پا به علت کمک کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم می‌تواند به روش‌های مختلف بر روی عضلات و مفاصل شما تأثیر بگذارد و باعث درد، ناراحتی، سفتی عضلات و تورم شود. اگر فردی دچار کم‌کاری تیروئید یا تیروئید کم‌کار باشد، به این معنی است که غده تیروئید وی هورمون‌های کمی تولید می‌کند. یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که ممکن است ارتباطی بین اختلالات تیروئید و آرتریت روماتوئید وجود داشته باشد که می‌تواند باعث تورم دردناک در مفاصل شود. پزشک می‌تواند آزمایش خون را برای بررسی سطح هورمون تیروئید در فرد تجویز کند. درمان آن شامل مصرف هورمون‌های مصنوعی تیروئیدی است. اگر علائم زیر را تجربه می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید:

  • گرما یا قرمزی در ناحیه متورم
  • تورمی که بدتر می‌شود یا بهبود نمی‌یابد
  • تب
  • افزایش ناگهانی تورم در دوران بارداری
  • سابقه بیماری قلبی، کلیوی یا کبدی

بسیاری از موارد اِدِم یا تورم در مچ پا با درمان‌های خانگی مناسب برطرف می‌شوند.

ورم اطراف مچ، درد و سنگینی پاها از موارد شایع ابتلا به واریس مزمن است و باید برای درمان اقدام کرد.

بهترین دکتر واریس تهران

author-avatar

درباره دکتر مهرداد اقدسی

پروفسور دکتر مهـــــرداد اقدسی، متخصص قلب و فلوشیپ فوق تخصصی اینترونشنال عروق ، مشاور ارشد بیماریهای وریدی و استاد افتخاری دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی